Endometrioza – czym jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

endometrioza

Endometrioza to choroba, na którą według ostrożnych szacunków cierpi około 14 mln kobiet w Unii Europejskiej i nawet do 3 mln pań w Polsce. Poznaj przyczyny endometriozy i dowiedz się, jakie są objawy, metody diagnostyki oraz sposoby leczenia choroby, której towarzyszą silne dolegliwości bólowe. Przeczytaj i przekonaj się, jak możesz sobie pomóc!

Endometrioza – co to jest?

Endometrioza to choroba charakteryzująca się występowaniem komórek błony śluzowej macicy (endometrium) poza jej jamą. Niekiedy może być bezobjawowa, a zdiagnozowana zostaje przypadkowo, np. podczas badań hormonalnych lub ultrasonografii. Z uwagi na fakt, że dotyczy w dużej mierze kobiet w wieku produkcyjnym, wiąże się z wysokimi kosztami dla społeczeństwa – czasowo wyklucza je z życia zawodowego, przyczynia się do spadku motywacji i efektywności. Najczęściej endometrioza jest diagnozowana u pacjentek w wieku 20-40 lat, jednak równie dobrze może się z nią zmagać nawet 55-latka.

Objawy endometriozy

Najczęstszym przejawem choroby jest ból w okolicy miednicy, podbrzusza lub ból pleców, w okolicy krzyża. Kobiety z endometriozą mogą doświadczać zaburzeń cyklu menstruacyjnego, w tym obfitych lub nieregularnych krwawień. Charakterystycznym objawem endometriozy są:

  • bóle głowy,
  • bóle pleców,
  • bóle brzucha,
  • bóle stawów i mięśni,
  • bóle w okolicy pęcherza moczowego,
  • nudności,
  • wymioty,
  • biegunki lub zaparcia.

Uwaga! Nie wszystkie kobiety z endometriozą doświadczają objawów charakterystycznych dla tej choroby. Zdarza się, że przebiega ona bezobjawowo lub uwidacznia się bardzo łagodnie. Niestety pacjentki z endometriozą częściej obarczone są chorobami współistniejącymi, do których zaliczamy np. nowotwór piersi lub raka jajnika, choroby autoimmunologiczne czy zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Przyczyny endometriozy

Mimo zaawansowania medycyny do tej pory jednoznacznie nie wiadomo, z czego wynika endometrioza. Jej pochodzenie próbują wyjaśniać poniższe teorie.

  • Teoria transplantacji – u niektórych kobiet podczas miesiączki krew cofa się do jajowodów i  przedostaje do jamy brzusznej. Możliwe jest, że występujące we krwi komórki endometrium nie obumierają, lecz na skutek nieprawidłowego działania układu odpornościowego wszczepiają się w różnych miejscach w obrębie miednicy.
  • Teoria metaplazji – według niej komórki otrzewnej i innych narządów mogą przekształcać się w komórki błony śluzowej macicy ze względu na to samo pochodzenie płodowe.
  • Teoria indukcyjna – komórki otrzewnej i innych narządów zmieniają się w komórki endometrium pod wpływem czynników aktywnych zawartych we krwi miesiączkowej i czynników środowiskowych.

Jakie są rodzaje endometriozy?

W celu ujednolicenia sposobu opisu choroby wprowadzono klasyfikację ASRM, w ramach której wyróżniono 4 stopnie endometriozy.

  • stopień I (minimalny) – to stan, w którym w jajnikach i jajowodach widoczne są niewielkie, nieunaczynione zrosty o średnicy mniejszej niż 5 mm.
  • stopień II (łagodny) – w tym przypadku zmiany są większe niż 5 mm, a zrosty występują w jajnikach i jajowodach oraz między szerokimi więzadłami a jajnikami. Miejscami widoczne są torbiele. Ogniska endometriozy zlokalizowane są w zagłębieniu odbytniczo-macicznym.
  • stopień III (umiarkowany) – gdy więzadła krzyżowo-maciczne są w zrostach z jajnikami lub jajowodami; zrosty są w strzępkach jajowodów, a ogniska endometriozy w zrostach jajników.
  • stopień IV (ciężki) – na tym etapie macica jest nieruchoma, przemieszczona ku tyłowi lub przyrośnięta w tyłozgięciu do jelit. Jelita są w zrostach z otrzewną zagłębienia odbytniczo-macicznego, więzadeł odbytniczo-macicznych lub trzonu macicy. Ogniska endometriozy pojawiają się w wyrostku robaczkowym, pochwie, pęcherzu moczowym oraz szyjce macicy.

Jak diagnozować endometriozę?

Diagnozowanie endometriozy może być trudne, ponieważ towarzyszące jej dolegliwości często nie są specyficzne i mogą wskazywać na wiele innych schorzeń. Z tego powodu diagnostyka polega na wykluczeniu innych przyczyn bólu miednicy mniejszej oraz potwierdzeniu obecności tkanki endometrium poza jamą macicy. Wśród metod diagnostycznych zwykle spotkamy się z takimi jak: badanie ginekologiczne, ultrasonografia oraz laparoskopia.

Jeśli podejrzewasz u siebie endometriozę, powinnaś skonsultować się z ginekologiem. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny oraz badanie fizykalne w celu sprawdzenia, czy poza macicą występują guzki, a jeśli tak – jakich są one rozmiarów. Diagnostyka w postaci USG, MRI (rezonansu magnetycznego), tomografii komputerowej albo badań hormonalnych i histopatologicznych pobranych próbek tkanki endometrialnej, jest bardzo ważną częścią leczenia, ponieważ pozwala ustalić stopień zaawansowania choroby i jej lokalizację.

Leczenie endometriozy – farmakologia

Endometriozy – jak na razie – nie da się w pełni wyleczyć, jednak można łagodzić jej objawy poprzez leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne. To pierwsze generalnie opiera się na stosowaniu leków hormonalnych zmniejszających produkcję estrogenu w organizmie. Estrogen jest hormonem kobiecym sprzyjającym rozwojowi endometrium i jego komórek poza jamą macicy.

Gestageny są preparatami zawierającymi progesteron lub jego syntetyczne odpowiedniki. Ich stosowanie przyczynia się do zmniejszenia grubości warstwy śluzowej macicy i hamuje rozwój tkanki endometrialnej poza nią. Agoniści GnRH wpływają na szybką redukcję poziomu estrogenów w organizmie i prowadzą do zaprzestania miesiączkowania. Inhibitory aromatazy blokują enzym odpowiadający za przekształcanie androgenów w estrogeny i tym samym uniemożliwiają powstawanie nowych ognisk endometriozy.

Metoda chirurgicznego leczenia endometriozy

Gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Najczęściej wiąże się ono z laparoskopią, polegającą na wprowadzeniu do ciała niewielkiej kamery, przez którą możemy zobaczyć wnętrze jamy brzusznej. Mniejsze nacięcia pozwalają usunąć zmiany endometrialne przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka powikłań pooperacyjnych. W bardziej skomplikowanych przypadkach konieczna może być całkowita ablacja macicy lub jej fragmentów. Taka operacja niestety prowadzi do bezpłodności. Prawidłowo wykonana laparoskopia daje duże szanse na uzyskanie poprawy jakości życia pacjentki poprzez znaczne zmniejszenie bólu oraz pozostałych uciążliwych objawów towarzyszących chorobie.

Endometrioza a ciąża i poród

Endometrioza to dolegliwość, która może wpłynąć na potencjalną ciążę i poród. Poziom hormonów w organizmie kobiet z endometriozą jest zaburzony, przez co szansa na implantację zarodka spada, a ryzyko poronienia wzrasta. Kobieta z endometriozą narażona jest na dodatkowe komplikacje podczas ciąży i porodu. Może odczuwać silne bóle brzucha. Ponadto panie cierpiące na tę chorobę częściej potrzebują cesarskiego cięcia niż te bez niej. Jest to związane z macicą i budową łożyska.

Zmiany w stylu życia u kobiet z endometriozą

Ból, który doskwiera kobietom z endometriozą, znacznie pogarsza komfort ich życia. By zminimalizować objawy choroby i tym samym poprawić swoje samopoczucie, konieczne jest wprowadzenie zmian w stylu życia.

Pierwszym krokiem do poprawy jest dieta – warto wykluczyć ze swojego jadłospisu produkty z glutenem i cukrem rafinowanym. Korzystne może być wprowadzenie do menu warzyw bogatych w beta-karoten (np. marchewki), witaminę C (np. papryki) i kwasy tłuszczowe omega-3 (np. orzechów włoskich).

Drugi ważny element to regularna aktywność fizyczna – warto wybrać aktywności o umiarkowanym nasileniu, takie jak joga albo pływanie. Pomocne w łagodzeniu objawów może być również unikanie stresu. Warto postawić na relaksacyjne techniki oddechowe lub medytację.

Wydajną aktywnością fizyczną dla pań z endometriozą może być też fizjoterapia. Działania ukierunkowane na zmniejszenie bólu i przywrócenie funkcji w obrębie dna miednicy obejmują mobilizację blizn i zrostów, normalizację napięcia mięśniowego, poprawę krążenia krwi i limfy, przywrócenie ruchomości tkankom i usprawnienie pracy narządów wewnętrznych. Fizjoterapia może opierać się na terapii manualnej, wisceralnej lub treningu mięśni dna miednicy. Ważną część fizjoterapii w endometriozie stanowią również techniki autoterapii i autorelaksacji, których fizjoterapeuta nauczy Cię podczas wizyty.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *