Czym są i jak działają inhalacje – czemu warto z nich korzystać?

jak działają inhalacje

Inhalacje są jedną z najprostszych, a dzięki temu najczęściej stosowanych metod przynoszących ulgę w chorobach górnych dróg oddechowych. Kiedy warto z nich skorzystać, jakie są formy inhalacji?

Czym są inhalacje?

Inhalacja to zabieg wykonywany z użyciem preparatów wziewnych (mieszanki substancji leczniczych), oddziałujących na górne drogi oddechowe z jamą nosową, gardłem i przedsionkiem krtani. Jest popularny z racji niewielkiego stopnia skomplikowania, a jednocześnie dużej przydatności w tak częstych dolegliwościach jak: katar, przeziębienie, astma czy zapalenie oskrzeli. Prawidłowe nawilżenie dróg oddechowych jest konieczne, by zachować właściwą pracę układu oddechowego.

Inhalator – co to jest?

Do wykonania inhalacji konieczna jest aparatura pozwalająca dostarczyć leczniczą mieszankę do górnych dróg oddechowych. W tym celu w warunkach domowych korzysta się z przenośnego inhalatora, w tym maseczki przykładanej do ust i nosa. W przypadku leczenia zbiorowego, np. w sanatoriach, aerozol jest dostarczany poprzez pobyt we wnętrzu sauny parowej, w której panuje wysoka temperatura. To umożliwia polepszenie krążenia i odporności, a także usunięcie z organizmu szkodliwych substancji.

Korzystanie z inhalatora jest zalecane zwłaszcza małym dzieciom oraz osobom starszym, dla których łykanie tabletek może być trudnością. Wykorzystuje się go głównie w czasie przeziębień, a więc w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność jest atakowana przez liczne patogeny. U osób dorosłych inhalacja trwa zwykle 10-20 minut.

Jakie są rodzaje inhalatorów?

Na rynku dostępnych jest kilka typów inhalatorów, których wybór uzależnia się od indywidualnych preferencji. Do najpopularniejszych z nich należy zaliczyć:

  • inhalator pneumatyczny – w którym lek w postaci aerozolu jest aplikowany w precyzyjnej dawce dzięki sprężonemu powietrzu,
  • inhalator siateczkowy – nowoczesny sprzęt medyczny, w których lek zmienia się w aerozol, przechodząc przez perforowane, wibrujące membrany,
  • inhalator proszkowy – kapsułka z lekiem zostaje rozgnieciona, a zawarty w niej proszek jest transportowany do organizmu chorego,
  • inhalator ultradźwiękowy – lekarstwo w formie aerozolu jest produkowane wskutek energii ultradźwięków,
  • inhalator suchego proszku – w którym to proszek jest nośnikiem leku. Aby móc go aplikować w takiej postaci, konieczna jest odpowiednia koordynacja wdechowo-wydechowa,
  • inhalator ciśnieniowy – wyposażony jest w przystawkę ciśnieniową, po naciśnięciu której dochodzi do wytworzenia się aerozolu.

Przed wyborem inhalatora wato skonsultować się z lekarzem, który po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego zaleci odpowiedni rodzaj terapii.

Należy przede wszystkim pamiętać, aby lek dostał się do dróg oddechowych w dawce, która zapewni pożądany efekt terapeutyczny.

  • cząsteczki o wielkości 0,5 µm do 3 µm docierają do pęcherzyków płucnych,
  • cząsteczki o wielkości od 2 µm do 5 µm migrują do oskrzeli i oskrzelików,
  • cząsteczki o wielkości od 5 µm do 8 µm są wchłaniane w tchawicy i oskrzelach,
  • cząsteczki o wielkości wyższej niż 8 µm zostają wchłonięte w górnych drogach oddechowych.

Z czego składa się inhalator / nebulizator?

Inhalator jest przyrządem, który bazuje na takich elementach jak:

Kompresor 

To przewód połączeniowy, który pod odpowiednim ciśnieniem tłoczy powietrze do komory nebulizacyjnej.

Komora nebulizacyjna

To miejsce, w które wlewamy preparat medyczny czy sól fizjologiczną. W komorze dzięki sprężeniu powietrza zachodzi proces rozbicia leku do postaci aerozolu.

Wymienny filtr powietrza

To element, który służy do oczyszczania powietrza pobieranego przez kompresor z otoczenia. Należy go regularnie wymieniać; zgodnie z zaleceniami producenta.

Akcesoria dodatkowe

Zaliczają się do nich m.in.: maseczka, ustnik, końcówka donosowa – czasami sprzedawane w komplecie, a niekiedy osobno.

Jak wykonać inhalację?

Wykonanie inhalacji w warunkach domowych opiera się na schematycznym powtarzaniu określonych czynności w następującej kolejności:

  • Zdejmij plastikową nakładkę.
  • Trzymając inhalator w pozycji pionowej, potrząśnij nim. 
  • Delikatnie odchyl głowę i umieścić końcówkę inhalatora w jamie ustnej. 
  • Weź powolny, głęboki wdech, jednocześnie wciskając inhalator w górnej części. 
  • Wstrzymaj oddech przed kilka sekund.

Przed skorzystaniem z inhalatora, zapoznaj się z dołączoną ulotką oraz zaleceniami lekarza. Nie używaj inhalatora, który jest przeterminowany i nie dobieraj końcówki samodzielnie – jeśli nie masz w tym doświadczenia.

Inhalator a nebulizator – różnica

Choć tych pojęć zwykle używamy zamiennie, oba urządzenia nieco się różnią. Nebulizacja to proces wdychania chłodnej mgiełki, a inhalacja to wdychanie gorącej pracy wodnej z dodatkiem produktów leczniczych. Inhalator jest niewielkim przyrządem, służącym raczej do jednorazowego użytku. Nebulizatora można używać wielorazowo, także stacjonarnie. Zmienia on płynną postać leku w aerozol aplikowany w miejsce docelowe, z kolei inhalator podaje lek w postaci roztworu, proszku bądź zawiesiny. W przypadku inhalatora pacjent zażywa substancję leczniczą poprzez skoordynowane wdechy. Jeżeli chodzi o nebulizator, aby przyjąć lek należy uprzednio wlać go do pojemnika, a następnie założyć maskę i inhalować się aż do wyczerpania preparatu. W przypadku nebulizatorów nie trzeba koordynować oddechu z rozpyleniem dawki leku; wystarczy swobodnie oddychać – jeżeli urządzenie pracuje w trybie ciągłym.

Zalety i wady inhalatorów

Do zalet płynących ze stosowania inhalacji zalicza się:

  • łatwość wykonania,
  • minimalne działania niepożądane,
  • brak interakcji z innymi lekami,
  • efektywne działanie ze względu na podaż leku w wysokim stężeniu do płuc,
  • brak silnego wpływu leków na wątrobę i żołądek ze względu na sposób podania,
  • łatwość odmierzania potrzebnej dawki.

Do głównych wad można zaliczyć:

  • cenę – koszt zakupu waha się między 100-300 zł,
  • brak skuteczności przy nieprawidłowym trzymaniu maski lub ustnika. 

Astma – częsta przyczyna inhalacji

Jednym z najpowszechniejszych schorzeń dróg oddechowych wymagających inhalacji jest astma, na którą w Polsce cierpi nawet około 2 mln osób. Do przyczyn astmy należy zaliczyć m.in.:

  • czynniki genetyczne,
  • nieleczoną alergię – np. na roztocza czy sierść zwierząt,
  • otyłość,
  • zakażenie organizmu pasożytami,
  • palenie papierosów,
  • długotrwałe przebywanie w powietrzu zanieczyszczonym pyłem, dymem.

Skutkiem obkurczających się oskrzeli są m.in: kaszel, duszność w klatce piersiowej i świszczący oddech. Symptomy nasilają się głównie w nocy oraz nad ranem albo po intensywnym wysiłku fizycznym. Choć astma jak na razie jest nieuleczalna, inhalacje pozwalają redukować jej nasilenie.

Inhalacje na zatoki

Mają na celu przyspieszenie wydostania się zalegającej wydzieliny oraz załagodzenie bólu towarzyszącego zatkanym zatokom.

Inhalacje na kaszel 

Można je przeprowadzać, inhalując się lekami lub ziołami. W przypadku kaszlu suchego zaleca się inhalowanie naparem np. z rumianku lub rozmarynu.

Inhalacje na katar

Są to głównie inhalacje z soli fizjologicznej, która nie podrażnia błony śluzowej nosa. Warto wykorzystać również olejki eteryczne, jak eukaliptusowy oraz sosnowy, które ułatwią oddychanie i zmniejszą katar.

Inhalacje solankowe

W sanatoriach często wykorzystywana jest inhalacja solankowa w postaci mgiełki prowadzona w tężni, w której wytworzony aerozol zostaje wzbogacony o jod, sód, potas i magnez. 

Przeciwwskazania do wykonywania inhalacji

Inhalacje nie są wskazane we wszystkich sytuacjach. Do czynników wykluczających pacjenta z zabiegu należą:

  • ciężka niewydolność serca,
  • przewlekłe choroby układu oddechowego (nowotwory, gruźlica),
  • krwotoki z dróg oddechowych,
  • wysoka gorączka,
  • ostre zapalenia krtani, nosa, gardła,
  • ataki astmy oskrzelowej,
  • niewydolność krążenia,
  • ropne zapalenie migdałów i zatok.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *