Dobra kondycja umysłu to coś, co każdy z nas chce zachować na lata. Niestety wraz z wiekiem procesy neurodegeneracyjne postępują i pogarszają funkcjonowanie. Jak gimnastykować mózg, by będąc na emeryturze przez długie lata pozostać w dobrej formie?
Spis treści
Dlaczego ćwiczenia umysłu dla seniorów są bardzo ważne?
Mózg to skomplikowana struktura, który do prawidłowego działania potrzebuje nieustannego dostarczania bodźców. Wbrew pozorom nawet niewielka aktywność, aczkolwiek powtarzana regularnie, potrafi solidnie spowolnić naturalne procesy starzenia wielu z ponad 100 miliardów komórek nerwowych będących tworzywem sieci neuronowych. To właśnie te struktury odpowiadają za zapamiętywanie, wykonywanie ruchów oraz uczenie się, inicjując procesy tworzenia się nowych połączeń nerwowych.
W miarę upływu lat codzienna gimnastyka umysłu zyskuje na znaczeniu. Ma to związek z faktem, iż kondycja neuronów się pogarsza. Gorzej przyswajają i przekazuję informacje. By pobudzić je do wysiłku, należy dostarczać im nowych bodźców. To zadanie wypełnia codzienna gimnastyka intelektualna.
Wydajność procesu zależy od intensywności pobudzania struktur od kompleksowego podejścia do stymulacji obszarów neuronowych. Ważne jest, by owo spektrum objęło każdy z aspektów, w tym ćwiczyło i doskonaliło:
- inteligencję,
- uważność,
- pamięć,
- kreatywność,
- koncentrację,
- koordynację.
Pobudzenie wszystkich wymienionych stref rozłożonych w obu półkulach będzie możliwe tylko wtedy, gdy do zadania podejdziemy kompleksowo.
Jak ćwiczyć pamięć w starszym wieku?
Trening mózgu to świetna zabawa dla zmysłów. Skomplikowane łamigłówki dobrze pobudzają do działania w codziennym życiu. Pomocny może być także regularny wysiłek fizyczny czy inne proste ćwiczenia, które poprawiają pamięć. Gry dostępne dla poprawienia pamięci są skierowane do ludzi w różnym wieku, tak młodzieży, studentów, jak i osób starszych.
Kondycję mózgu może poprawić nauka wierszy bądź logiczne myślenie. W Internecie można znaleźć wiele ćwiczeń aktywizujących komórki mózgowe. Ćwiczenia poprawiające pamięć to nieocenione źródło pomagające w problemach z koncentracją. Nowe informacje powodują, iż w mózgu wytwarzane są kolejne połączenie neuronowe. Zwróć uwagę na to, jak ważne w każdym wieku jest powtarzanie przyswojonej wiedzy
Jak ćwiczyć mózg?
Ogromną zaletą ćwiczenia pamięci jest fakt, iż mamy do czynienia z procesem, który można warunkować w różny sposób, w różnym miejscu i o każdej porze. Mózg warto trenować w ramach wykonywania codziennych, wręcz banalnych czynności. Wystarczy regularnie czytać gazetę bądź rozwiązywać krzyżówki, by znacznie polepszyć swoją wydolność intelektualną. Bardzo pomocna może być także rozmowa, która angażuje wiele struktur mózgowych, odpowiadających za słuchanie, analizowanie komunikatów, a także zastanawianie się nad wypowiedzią i ostateczne jest sformułowanie.
Przełamuj rutynę
gimnastyka umysłu powinna sprawiać radość, dlatego istotne jest, by było w niej jak najmniej monotonii. Odstępstwa od schematów to świetne urozmaicenie, które ożywi cały proces. Nie trzeba wprowadzać spektakularnych zmian: by odbiec od codzienności wystarczy tylko zmienić typowe miejsce wykonywania danej czynność bądź dla odmiany pisać inną ręką niż zwykle.
Polub matematykę
Zamiast wykonywać z użyciem kalkulatora nawet proste działania, liczmy w głowie. Liczyć możemy wszystko i wszędzie: to, ile jest bułek na półce w piekarni, czy to ile schodków musimy pokonać, by wejść do mieszkania. Dobrym treningiem jest również poprawa koncentracji i logicznego myślenia związana z płaceniem za zakupy bądź wydawaniem reszty.
Czytaj i zapamiętuj
Prawdziwą frajdę z gimnastyki umysłu mogą mieć osoby z zamiłowaniem do literatury: prozy lub poezji. Wystarczy, że senior będzie regularnie starał się zapamiętać partię tekstu, a następnie powtarzał ją i dodawał kolejne fragmenty. Być może w ten sposób nauczysz się „Pana Tadeusza” i dołączyć do zacnego grona osób cały utwór znających na pamięć? W aspekcie nieco bardziej użytkowym możemy starać się zapamiętać numery, które mogą być pomocne w razie sytuacji awaryjnej. To rzecz jasna nie tylko numery alarmowe, ale także te do rodziny czy znajomych.
Mózg do pracy można pobudzić poprzez wszelki kontakt z naturą. W tym celu co jakiś czas warto wybrać się do kina (zwłaszcza na film z napisami) bądź do teatru.
Kluczem w gimnastyce umysłu jest otwartość na zmiany technologiczne. Nie bój się próbować nowych rzeczy, gdyż coś, co początkowo wydawało CI się niewarte uwagi, być może okaże się komfortowym wsparciem. W intelektualnej gimnastyce mogą pomóc specjalne aplikacje na smartfona, np. Lumosity, NeuroNation, MindPal – Brain Training czy Elevate – Brain Training Games.
Przy zaawansowanych kłopotach z pamięcią warto wybrać się do lekarza. Ćwiczenie mózgu, choć dobre, często nie wystarczy, by zahamować procesy zachodzące w strukturach umysłu.
Mentalny trening aktywizacyjny – skuteczne ćwiczenia na pamięć dla osób starszych
Seniorzy, którzy zamiast amatorskich ćwiczeń preferują podejście profesjonalne, swoją uwagę powinni skupić na tzw. MTA, czyli mentalnym treningu aktywizacyjnym. Jego szerokie spektrum doskonale oddaje potoczna nazwa aktywności, czyli „jogging umysłu”. Dobrze dobrane ćwiczenia mogą pełnić funkcję prewencyjną bądź być elementem rehabilitacji neurologicznej.
Mentalny trening aktywizacyjny:
- poprawia percepcję,
- zwiększa zdolność koncentracji,
- poprawia koordynację i pamięć,
- zwiększa elastyczność myślenia,
- rozwija kreatywność i refleks.
Wystarczy kilka minut postępowania zgodnie z jego założeniami, by neurony zostały wprowadzone w stan intensywnej aktywności.
Jakie ćwiczenia można wykonywać w ramach MTA?
Efektywność treningu w typie MTA zależy nie od stopnia trudności ćwiczeń, lecz regularności ich wykonywania. Przykładami ćwiczeń mogą być:
- Literowanie wspak: idealne do wykonywania na spacerze. Wybierz przedmiot, który napotkasz na drodze, i przeliteruj jego nazwę. By zmusić mózg do większego wysiłku, zacznij literować wspak. To niezawodny sposób na trening wyobraźni przestrzennej.
- Czytanie do góry nogami: weź w rękę książkę lub gazetę i odwróć ją do góry nogami. Spróbuj przeczytać fragment tekstu. W ten sposób poprawisz koncentrację.
- Skreślanie sylab: otwórz gazetę i jak najszybciej skreśl na stronie wszystkie wyrazy kończące się na „-ić”. Później spróbuj jednokrotnie przeczytać każdą linijkę. Dowolnie modyfikuj ćwiczenie, za każdym razem wybierając inne sylaby.
- Mieszanie liter: znajdź długie słowo i spróbuj, w głowie, utworzyć z jego liter inne krótsze słowa.
Co jeszcze może być pomocne przy kłopotach z pamięcią?
Odtwarzanie różnych zdarzeń z pamięci powinno być prostsze dzięki preparatom zawierającym w swoim składzie m.in.: żeń-szeń, miłorząb dwuklapowy, pieprzycę peruwiańską czy różeniec górski.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.