Umowy z biurami podróży a klauzule niedozwolone – przeczytaj, do czego masz prawo

Zawierając umowę z wybranym biurem podróży lub organizatorem wyjazdu, zwróć szczególną uwagę na „ogólne warunki uczestnictwa”. Sprawdź, czy nie ma tam klauzul niedozwolonych. Czym są i co oznaczają?

Czym jest umowa z biurem turystycznym?

Umowa o świadczenie usług turystycznych jest uregulowaniem postanowień dwóch stron – klienta i biura podróży (organizatora wyjazdu). Jej prawne aspekty określa Ustawa z 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych.

Czym są ogólne warunki uczestnictwa w wycieczce?

Umowa z biurem turystycznym zawarta przez seniora określa m.in. miejsce pobytu, trasę wycieczki, czas trwania wyjazdu oraz sposób zapłaty za usługę. Te aspekty są znane pod wspólną nazwą ogólnych warunków uczestnictwa. Mimo regulacji prawnych nieuczciwi organizatorzy wyjazdów mogą zawrzeć w umowie tzw. klauzule niedozwolone.

Czym są klauzule niedozwolone?

Definicję klauzuli niedozwolonej określa art. 385 „Kodeksu cywilnego”, który brzmi: „Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny”.

Pełny spis zakazanych postanowień umownych jest dostępny pod adresem www.uokik.gov.pl/rejestr, w Rejestrze Klauzul Niedozwolonych prowadzonym przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Jakie są najczęstsze przykłady klauzul niedozwolonych?

Touroperatorzy, działając wbrew przepisom, swoją odpowiedzialność próbują wyłączać zwłaszcza co do chęci zmiany hotelu przez turystę bądź opóźnień lotów. Inne często stosowane niedozwolone klauzule w przypadku umów zawieranych z biurami podróży to m.in.:

• kwestionowanie prawa do zwrotu świadczeń za niewykorzystanie całości programu (z winy turysty),
• zastrzeżenie sobie przez biuro prawa do odwołania imprezy z przyczyn od siebie niezależnych (np. decyzji władz państwowych) i uniemożliwienie ubiegania się przez uczestników o wypłatę odszkodowania z tego tytułu,
• skrócenie okresu, jaki klient ma na wniesienie reklamacji,
• brak możliwości ubiegania się przez klientów o rekompensatę za nocleg w innym hotelu niż ten wyszczególniony na umowie,
• ustalanie wygórowanej kary umownej,
• pozostałe rzeczy kwestionowane bez ważnej przyczyny wskazanej w umowie.

Tak samo nieważne będzie, jeśli dojdzie do jednostronnej zmiany umowy (bez zgody konsumenta) bądź nie zajdzie proces dokonywania wiążącej interpretacji umowy. Często biura podróży korzystają z jednego wzorca umowy, w którym są powielane niedozwolone postanowienia umowne.

Co zrobić, jeśli senior zauważy, że klauzula może być niedozwolona?

Senior, który przypuszcza, że postanowienia wzorca umowy zawierają klauzule niedozwolone, powinien przed jej podpisaniem zwrócić na ten fakt uwagę oferenta. Jeśli ten uporczywie nie chce zmienić kwestionowanych punktów, zalecana jest zmiana usługodawcy. Jeżeli przedsiębiorca nie przychyli się do naszego stanowiska, należy z umową zawierającą oceniane postanowienie, zwrócić się do sądu o uznanie danego postanowienia za niewiążące.

Jakie są skutku uznania klauzuli za niedozwoloną?

Postanowienia zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności określonej w ustawie o usługach turystycznych są nieważne. Klauzula niedozwolona (abuzywna) nie zawsze daje podstawę do rozwiązania umowy jako całości. Inne zapisy pozostają w mocy. W przypadku nienależytego wykonania umowy przez biuro podróży, turysta jest uprawniony do dochodzenia odszkodowania równego wszelkim poniesionym stratom. Klient biura podróży może dochodzić swoich roszczeń przed sądem powszechnym oraz zainteresować sprawą Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Gdy Prezes UOKiK dopatrzy się nieprawidłowości po stronie przedsiębiorcy, może nałożyć na niego karę w wysokości maksymalnie 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia sankcji. Tzw. zmarnowany urlop stanowi podstawę do dochodzenia zadośćuczynienia nawet za krzywdę psychiczną doznaną za nienależyte wykonanie zobowiązania.