To nieprzyjemna dolegliwość przymuszająca do nieustannego drapania. Niestety świąd starczy ma złożoną patogenezę, co przekłada się na trudność w ustaleniu jego przyczyny. Jak można z nim walczyć?
Spis treści
Co to jest świąd starczy?
Świąd starczy jest schorzeniem występującym u osób po 60. roku życia. Nieestetyczna dolegliwość – w postaci swędzących i piekących wykwitów – jest oporna na leczenie. Mechanizm powstawania świądu jest szeroki. Drapanie wyłącznie zaognia zmiany skórne, jednak ich uciążliwość jest na tyle duża, że niekiedy trudno powstrzymać się przed ingerencją. Zdrowa skóra „tętni” życiem, natomiast ta dotknięta świądem cierpi.
Dlaczego świąd starczy częściej występuje u mężczyzn?
Ze świądem starczym częściej zmagają się panowie. Przypuszcza się, że jest to związane z brakiem – w odróżnieniu od kobiet – częstego nawilżania skóry, czyli regularnego stosowania emolientów od wczesnych lat życia.
Jakie są przyczyny powstawania świądu starczego?
Przyczyny świądu uogólnionego to:
- niektóre choroby zakaźne skóry,
- wysypki alergiczne obejmujące całe ciało,
- choroby związane z zaburzeniem metabolizmu (np. cukrzyca),
- obecność pasożytów (pluskwa, wszy).
Za świąd miejscowy mogą odpowiadać:
- alergie (liszaj, pokrzywka),
- choroby pasożytnicze skóry i ogólne,
- łojotokowe choroby skóry,
Ze względu na przebieg starczy świąd skóry dzieli się na uporczywy świąd napadowy lub stały.
Skąd bierze się uporczywe swędzenie?
W skórze człowieka znajdują się liczne zakończenia włókien nerwowych. Gdy dochodzi do ich podrażnienia, skóra zaczyna swędzieć, a nawet boleć. Świąd wywołują różne bodźce: chemiczne, elektryczne, termiczne, mechaniczne. Seniorzy mają znacznie większe predyspozycje do swędzenia skóry ze względu na zanik jakości naskórka i skóry właściwej. Ma to związek z utratą kolagenu i odpowiedniego nawodnienia oraz licznymi zwyrodnieniami w sieci włókien elastycznych.
Dodatkowo wraz z wiekiem mechanizmy chroniące skórę przed działaniem czynników zewnętrznych ulegają osłabieniu. Dochodzą choroby współistniejące, ograniczona ruchliwość, stałe przyjmowanie leków. Wszystkie te elementy zwiększają podatność osób starszych na pojawianie się swędzenia. Dlatego gdy tylko wystąpią pierwsze objawy świądu starczego, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Jak leczyć świąd skóry u osób starszych?
Gdy wystąpi świąd starczy, leczenie trzeba wdrożyć jak najszybciej. W tym celu należy udać się do dermatologa, który przeprowadzi wywiad z pacjentem i wykona badanie fizykalne. Niekiedy konieczne okazują się dodatkowe badania krwi, RTG bądź badania biochemiczne wątroby i nerek. Po określeniu, jaki charakter ma dolegliwość, i ustaleniu jej przyczyn, specjalista zdecyduje, jak leczyć świąd starczy. Skuteczna terapia polega na wyeliminowaniu czynników powodujących powstawanie świądu i wdrożeniu leczenia objawowego. W kuracji sprawdzają się również emolienty (preparaty działające zmiękczająco, nawilżająco i natłuszczająco), przynoszące ulgę i wspomagające regenerację skóry.
Jeśli lekarz podejrzewa, że swędzenie skóry u osoby starszej może być spowodowane reakcją alergiczną, trzeba będzie przeprowadzić testy alergiczne, a z otoczenia pacjenta usunąć czynniki uczulające.
Jakie powikłania niesie ze sobą świąd u seniorów?
Skóra osób borykających się z tą dolegliwością nie wygląda estetycznie. Podobnie jak seniorów z plamami starczymi. Jednak świąd skóry starczy może prowadzić do wielu powikłań. Uporczywe drapanie po pewnym czasie po prostu boli. Pojawiają się rany, przeczosy, aż wreszcie również blizny i przebarwienia. Naskórek nadmiernie się nawarstwia, a rany stanowią doskonałą pożywkę dla mikroorganizmów, które są przyczyną infekcji i stanów zapalnych.
Jakie są domowe sposoby na świąd?
W celu złagodzenia uczucia swędzenia warto stosować również domowe sposoby.
- Regularnie nawilżaj skórę – przynajmniej raz dziennie nakładaj na obszar skóry dotknięty świądem hipoalergiczny i bezzapachowy krem nawilżający. Jeśli Twoja skóra jest sucha, zamiast balsamów lepiej skorzystać z gęstszych maści i kremów.
- Zmniejsz stres lub niepokój – te czynniki mogą pogorszyć objawy swędzenia. Forma niwelowania poziomu stresu zależy od indywidualnych predyspozycji. Pomóc mogą m.in. medytacja bądź akupunktura.
- Używaj nawilżaczy powietrza – nawilżacz powietrza może przynieść ulgę, zwłaszcza wtedy, gdy jakość powietrza w domu nie do końca nam odpowiada.
- Unikaj sytuacji, które powodują swędzenie – nadmiernie wysoka temperatura w pomieszczeniu, wełna w ubraniach czy zbyt duża liczba ciepłych kąpieli mogą potęgować swędzenie.
- Wypoczywaj – wystarczająca ilość snu pozwala zmniejszyć ryzyko swędzenia skóry.
- Dbaj o skórę głowy – na problemy z suchą, swędzącą skórą głowy świetne mogą być szampony zawierające siarczek selenu czy smołę węglową.
- Korzystaj z chłodzących skórę kremów lub balsamów – swędzenie tymczasowo może złagodzić krem kortykosteroidowy.
- Unikaj drapania – by nie drapać danego miejsca, warto po prostu zakryć je ubraniem. Dobrze jest zadbać również o przycięcie paznokci oraz noszenia rękawiczek podczas snu.
- Wypróbuj dostępne bez recepty leki przeciwalergiczne – część leków przeciwhistaminowych może powodować senność. Dzięki temu będziemy w stanie zasnąć mimo uporczywego swędzenia.
- Weź kąpiel – świetnym sposobem na złagodzenie objawów świądu może być kąpiel.
Ważne! W przypadku takich kąpieli warto wcześniej do letniej wody dodać 100 gramów sody oczyszczonej. Korzystajmy tylko z łagodnego środka myjącego. Nie wcierajmy go zbyt mocno w skórę. Ograniczmy do minimum czas kąpieli. Bezpośrednio po niej powinniśmy dokładnie spłukać ciało, osuszyć i nawilżyć.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.