Mocne więzi rodzinne opierają się na dojrzałej relacji. Jej zbudowanie i umocnienie może być szczególnie trudne, gdy prowadzimy dom wielopokoleniowy. Jakie są wady i zalety mieszkania wielu rodzin pod jednym dachem? Czy to dobre rozwiązanie dla seniora?
Spis treści
- Czym jest rodzina wielopokoleniowa?
- Dlaczego decyzja o wspólnym mieszkaniu rodzi obawy?
- Dlaczego niektórzy nie chcą mieszkać wspólnie z seniorami?
- Senior a mieszkanie w domu dorosłego dziecka
- Jakie są korzyści z rodziny wielopokoleniowej?
- Jak unikać konfliktów w rodzinie wielopokoleniowej?
- Z jakiego powodu rodziny wielopokoleniowe zanikają?
Czym jest rodzina wielopokoleniowa?
Rodzina wielopokoleniowa to praktyka, w której liczba generacji mieszkających we wspólnym domostwie obejmuje przynajmniej 3 pokolenia. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu taki model był modelem standardowym; obecnie wyparty przez model rodziny nuklearnej (rodzice + dzieci) jest rzadkością. Mimo to funkcje rodziny w tradycyjnym ujęciu nie uległy zmianie.
Współcześnie pokutuje opinia, iż prowadzenie domu wielopokoleniowego to nie przywilej bądź szansa, ale przykra konieczność. Dzieci mimo późnej dorosłości zamieszkujące wspólnie z rodzicami i dziadkami traktowane są jako niesamodzielne i mniej zaradne. Albo zwyczajne kierujące się jedynie własnym komfortem.
Dlaczego decyzja o wspólnym mieszkaniu rodzi obawy?
Podjęcie decyzji o tym, by zamieszkać razem, nigdy nie jest proste. Różnica wiekowa i często światopoglądowa może skutecznie uniemożliwić zbudowanie trwałej relacji. Osoba starsza zazwyczaj potrzebuje więcej spokoju i odpoczynku, co nie zawsze jest możliwe przy małym dziecku. Każdy z członków wielopokoleniowej rodziny powinien nauczyć się spędzać z bliskimi większość czasu w ciągu dnia i poznać ich przyzwyczajenia. Po pewnym okresie będzie bezbłędnie rozpoznawał przestrzeń drugiej osoby i działał w granicach poszanowania innych członków rodziny.
Moment wspólnego zamieszkania należy traktować jak rozpoczęcie nowego etapu w życiu, w którym decydujemy się nieco zrezygnować z wolności dla dobra wspólnoty. Życie w rodzinie wielopokoleniowej rzecz jasna nie oznacza całkowitej zależności. Wręcz przeciwnie – każdy z domowników powinien mieć przestrzeń tylko dla siebie, gdzie będzie mógł oddawać się swoim przyjemnościom, nie konsultując tego z pozostałymi.
W rodzinie wielopokoleniowej wzajemne relacje mogą kształtować się bardzo różnie. Czasami lepiej dogadują się młody człowiek (wnuk) i dziadkowie, aniżeli rodzice. Ważne, by kontakt był oparty na zaangażowaniu i przebiegał się w atmosferze wzajemnego szacunku.
Dlaczego niektórzy nie chcą mieszkać wspólnie z seniorami?
Dorosłe dziecko powinno samodzielnie zdecydować o tym, czy chce mieszkać z rodzicami, czy woli się wyprowadzić. Senior, nawet niepodzielający jego zdania, powinien je zaakceptować. Czasami mimo dojrzałego wieku syn bądź córka za zupełnie naturalne uważają mieszkanie z rodzicami bądź wprowadzanie się do nich za każdym razem, gdy mają taką ochotę. Dorosłe dziecko powinno jednak pamiętać, że po jego wyprowadzce rodzic zaczyna samodzielnie prowadzić dom i nikt nie ma prawa narzucać mu swojego zdania. Decyzję o ponownym zamieszkaniu wspólnie należy poprzedzić szczerą rozmową.
To, że senior odmówi dorosłemu dziecku i jego rodzinie wspólnego mieszkania, nie musi wynikać ze złych intencji. Obiektywnym argumentem są np. niewystarczające warunki lokalowe. Osoby starsze mogą nie czuć się na siłach, by stale zamieszkiwać z pełnymi energii wnukami. Dziecko nie powinno zakładać, że rodzic jest od tego, by pomagać mu w każdej sytuacji. Czasami razem należy poszukać innych rozwiązań.
Senior a mieszkanie w domu dorosłego dziecka
Stworzenie rodziny wielopokoleniowej może przybrać także odmienny charakter. Niekiedy to senior chce wprowadzić się do swojego dziecka. Taka sytuacja może wynikać chociażby z zaawansowanego wieku bądź choroby uniemożliwiającej osobie starszej samodzielne funkcjonowanie. Ta sytuacja szczególnie niekomfortowa może być dla synowej lub zięcia, dlatego podobnie jak wcześniej powinna być poprzedzona szczerą rozmową i pełną akceptacją ze strony wszystkich, których dotyczy. Chęć przyjęcia rodzica do siebie nie może przysłonić relacji z małżonkiem. Początki wspólnego mieszkania z pewnością nie będą łatwe, gdyż senior zwykle potrzebuje więcej czasu, by dostosować się do nowych warunków.
Jakie są korzyści z rodziny wielopokoleniowej?
Zalet wynikających ze wspólnego mieszkania jest bardzo wiele. Jeżeli chodzi o seniorów, w żadnym innym przypadku nie będą mieli oni szans na tak silne i stabilne relacje z wnukami, jak właśnie przy codziennym kontakcie. Później, kiedy wnuki będą starsze, staną się dla dziadków niezastąpioną pomocą. Chociażby przy poznawaniu nowinek technologicznych, nauce obsługi telefonu bądź komputera. Wniosą także energię do życia seniorów. Dorosłe dzieci mogą cieszyć się stałą bliską obecnością zarówno swoich rodziców, jak i własnych dzieci, co bardzo zacieśnia więzi.
Podczas nieobecności rodziców to dziadkowie roztaczają opiekę nad wnukami. W zamian za to w ramach podziękowania seniorzy mogą liczyć na wsparcie ze strony córki bądź syna. Ci wyręczają ich w cięższych pracach domowych bądź robią większe zakupy. Dla seniorów bardzo istotna jest również świadomość, że w razie gorszego samopoczucia będą mogli liczyć na szybką pomoc ze strony domowników.
Szczególnie dla dzieci dorastanie w domu wielopokoleniowym może być niezastąpionym skarbem. Od pierwszych miesięcy życia dziecko otoczone jest opieką większej liczby osób. Dzięki temu cały czas ktoś poświęca mu uwagę. Stały kontakt z liczniejszą familią to także więcej bodźców wspierających rozwój potomka. Umacniają się jego poczucie przynależności i bezpieczeństwa, a tym samym rośnie on w poczuciu własnej wartości i pewności siebie.
Jak unikać konfliktów w rodzinie wielopokoleniowej?
Pod względem sytuacji konfliktowych rodzina wielopokoleniowa nie rożni się od rodziny nuklearnej. Wspólne mieszkanie prędzej czy później wygeneruje nieprzyjemne sytuacje wynikające z różnicy zdań. Najwyraźniejszą cechą odróżniającą rodzinę współcześnie standardową od tej łączącej pokolenia jest możliwość powstawania w niej frakcji skupionych wokół danej osoby. Drobna sprzeczka dotycząca dwojga ludzi potrafi szybko rozprzestrzenić się na resztę familii. W celu długotrwałego utrzymania poprawnych relacji konieczne jest opanowanie sztuki kompromisu. Gdy problemu nie potrafimy rozwiązać samodzielnie, warto wyznaczyć mediatora. Ważne, by nie był on emocjonalnie zaangażowany w konflikt ani nie skłaniał się ku którejś ze stron.
Z jakiego powodu rodziny wielopokoleniowe zanikają?
Rodziny wielopokoleniowe zanikają nie tylko ze względu na powszechną chęć „pójścia dzieci na swoje”. Taką sytuację wymusza przede wszystkim szybkie tempo życia. Gdy współczesna rodzina nierzadko decyduje się na wyjazd i pracę za granicą bądź życie w innym mieście, nie sposób połączyć tego z budową wielopokoleniowego ogniska domowego.
Wiele osób mieszkających we wspólnym gospodarstwie to wiele odmiennych charakterów. Młodzi ludzie w naturalny sposób nie chcą decydować się na wspólne życie z rodzicami, gdyż pragną samodzielności. Mieszkanie pod jednym dachem z dzieckiem i innymi często generuje konflikty i trudności, na które nie każdy jest gotowy.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.