Cyfryzacja na całym świecie postępuje bardzo szybko. Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2021 roku 92,4 proc. polskiego społeczeństwa miało dostęp do Internetu. Do sieci przenosi się również wiele spraw urzędowych. By móc załatwiać je bez wychodzenia z domu, należy skorzystać z profilu zaufanego. Czym jest i jak go założyć w prosty sposób? Wyjaśniamy!
Spis treści
Co to jest profil zaufany?
Profil zaufany (PZ) jest bezpłatnym narzędziem umożliwiającym obywatelowi potwierdzenie swojej tożsamości w systemach podmiotów publicznych. Do 1 stycznia 2021 roku korzystało z niego niemal 8,8 mln Polaków, z czego prawie 4,2 mln założyło go w 2020 roku.
Dane potrzebne do identyfikacji konkretnej osoby to jej: imię (imiona), nazwisko, data urodzenia oraz PESEL. Profil zaufany jest zabezpieczony w ten sposób, by mógł użyć go jedynie właściciel. Każdy może mieć wyłącznie jeden profil zaufany, założony w dowolnym momencie.
Kto może założyć profil zaufany?
Użytkownikiem profilu zaufanego może być każda osoba fizyczna z ograniczoną albo pełną zdolnością do czynności prawnych oraz legitymująca się numerem PESEL (cudzoziemcy mogą założyć profil, jeśli nadano im polski PESEL). By urząd automatycznie wystąpił o przydzielenie numeru, obcokrajowcy muszą mieć zezwolenie na pobyt stały lub status uchodźców, gdyż na podstawie tego otrzymują meldunek.
PESEL można uzyskać:
- w urzędzie gminy, na terenie której znajduje się siedziba pracodawcy osoby, której ma zostać nadany PESEL,
- w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zameldowania osoby ubiegającej się o jego nadanie,
- w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy przy ul. Nowogrodzkiej 43, jeśli osoba ubiegająca się o nadanie numeru nie pracuje lub kiedy siedziba jej pracodawcy znajduje się poza granicą Polski.
Uwaga! Legitymacja szkolna czy karta rowerowa nie są uważane za dokument tożsamości.
Do czego wykorzystywany jest profil zaufany?
Profil zaufany znacznie ułatwia poruszanie się po dzisiejszej scyfryzowanej rzeczywistości. Pozwala m.in.:
- wysyłać pisma do podmiotu publicznego,
- sprawdzić liczbę punktów karnych,
- zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta,
- złożyć wniosek o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego,
- złożyć deklaracje podatkowe,
- zalogować się do portalu PUE ZUS,
- składać wnioski związane z rejestracją działalności gospodarczej oraz zmianami wpisów w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
- złożyć wniosek o wypłatę świadczenia 500+,
- sprawdzić, czy dowód osobisty jest gotowy do odbioru,
- wysyłać pliki JPK_VAT,
- uzyskać Kartę Dużej Rodziny,
- uzyskać świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego,
- uzyskać becikowe,
- uzyskać odpis aktu stanu cywilnego.
Podpis elektroniczny złożony za pośrednictwem profilu zaufanego jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym.
Jak założyć profil zaufany?
Profil zaufany można założyć na kilka sposobów. Przede wszystkim należy wejść na stronę profilu zaufanego lub stronę e-PUAP.
Bankowość elektroniczna
Jedną z możliwości jest skorzystanie z serwisu bankowości elektronicznej największych banków komercyjnych działających na terenie Polski. Całą procedurę znajdziesz w instrukcjach bankowych przygotowanych w tym celu dla klientów; stacjonarnie i online. Proces jest intuicyjny, dzięki czemu rejestracja przebiega szybko i sprawnie. Taka opcja nie jest dostępna we wszystkich bankach, dlatego każdorazowo należy upewnić się, czy będziesz mógł z niej skorzystać. Oferują ją m.in. Bank Millenium, Alior Bank czy PKO BP.
Internet i punkt potwierdzający
Drugim ze sposobów założenia profilu zaufanego jest wypełnienie wniosku przez Internet, a następnie poświadczenie swojej tożsamości (np. dowodem osobistym lub paszportem) w czasie osobistej wizyty w punkcie potwierdzającym (także za granicą). Do punktów potwierdzających zaliczają się:
- urzędy skarbowe,
- niektóre placówki Poczty Polskiej,
- oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- oddziały Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
- oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia,
- urzędy wojewódzkie.
Pracownik punktu potwierdzającego poprosi Cię o okazanie dokumentu tożsamości, a następnie wydrukuje złożony przez Ciebie wniosek. Po przeczytaniu go i wyjaśnieniu przez pracownika ewentualnych niejasności należy go podpisać. Na potwierdzenie tożsamości w wybranym punkcie masz 14 dni, licząc od złożenia dokumentu. Jeśli nie zdążysz, konieczne będzie ponowne przejście całej procedury. Profil zaufany będzie gotowy do użycia natychmiast po jego potwierdzeniu; 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu.
Pełna lista punktów potwierdzających wraz z ich danymi adresowymi jest dostępna w wyszukiwarce profilu zaufanego, po przefiltrowaniu jej zawartości przez kryteria województwa i miejscowości.
Kwalifikowany podpis elektroniczny
Profil zaufany możesz założyć za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Wypełnij wniosek o założenie profilu, a następnie, korzystając z bezpiecznego podpisu elektronicznego z ważnym certyfikatem kwalifikowanym, potwierdź wprowadzone dane.
E-dowód
Do założenia PZ-u można wykorzystać także e-dowód osobisty. Wcześniej należy pobrać ze sklepu Google Play lub App Store i uruchomić aplikację mobilną eDO App. Przepisz numer widoczny pod kodem lub zeskanuj w aplikacji kod QR. By założyć konto, musisz postępować zgodnie z wyświetlanymi komunikatami.
Potwierdzanie profilu zaufanego jest realizowane poprzez wpisanie numeru CAN – który znajduje się w prawym dolnym rogu dowodu osobistego (na awersie); jest też zapisany w kodzie kreskowym na drugiej stronie – oraz podanie 4-cyfrowego PIN-u, ustalonego przy odbiorze dowodu osobistego. Na koniec niezbędne będzie przyłożenie dowodu osobistego do telefonu.
Jakie urzędy wykorzystują profil zaufany?
Z profilu zaufanego często korzystają przedsiębiorcy oraz osoby wnioskujące o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a także:
- Ministerstwo Klimatu w zakresie obsługi konta w systemie BDO,
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w zakresie spraw załatwianych przez portal praca.gov.pl,
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zakresie spraw załatwianych poprzez platformę PUE ZUS,
- urzędy skarbowe w zakresie spraw załatwianych na Portalu Podatkowym,
- Krajowy Rejestr Karny w zakresie uzyskania zaświadczenia o niekaralności,
- Urząd Patentowy RP w zakresie składania wniosków o ochronę wynalazku, wzoru użytkowego, przemysłowego lub znaku towarowego na Platformie Usług Elektronicznych UPRP.
Do czego nie można wykorzystać profilu zaufanego?
Konto profilu zaufanego nie może zostać wykorzystane do załatwienia następujących spraw:
- zamknięcia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- podpisu deklaracji i informacji podatkowych składanych w serwisie e-Deklaracje,
- zmian w KRS, jeśli spółka nie była zarejestrowana online.
Profil zaufany – jak długo jest ważny?
W okresie pandemii w odpowiedzi na potrzeby osób, które z uwagi na koronawirusa nie mogły udać się osobiście do punktu potwierdzającego, wprowadzono możliwość rejestracji tzw. tymczasowego profilu zaufanego, ważnego tylko przez kwartał. Potwierdzenie tożsamości użytkownika odbywało się w ramach wideorozmowy z urzędnikiem. W czerwcu 2021 roku każdy aktywny tymczasowy profil zaufany został przekształcony w profil standardowy z 3-letnim okresem ważności. Upływ terminu jest sygnalizowany indywidualnym przypomnieniem.
By przedłużyć ważność profilu zaufanego o kolejne 3 lata, zaloguj się na swój profil, wybierz „Mój profil zaufany”, a następnie przejdź do zakładki „Złóż wniosek o przedłużenie ważności” i postępuj zgodnie z instrukcją. Funkcjonalność przedłużania profilu zaufanego jest dostępna w całym okresie jego ważności.
Uwaga! Profil zaufany e-PUAP automatycznie straci ważność wtedy, gdy potwierdzisz go nieprawdziwymi lub nieaktualnymi informacjami.
Profil zaufany a rezygnacja z usługi
Właściciel profilu w każdej chwili może zrezygnować z usługi, jednak unieważnienie profilu nie jest równoznaczne z unieważnieniem konta. Posiadacz konta nadal może się na nie zalogować, lecz chcąc korzystać z dotychczasowych możliwości będzie musiał złożyć kolejny wniosek o profil zaufany.
Profil zaufany można unieważnić online, klikając w zakładkę „Unieważnij”, lub po udaniu się do punktu potwierdzającego (będziesz musiał wskazać powód swojej decyzji). Profil utraci ważność także wtedy, gdy zmienisz lub usuniesz potwierdzone w nim wcześniej dane. Możesz też po prostu poczekać, aż skończy się jego regulaminowy termin ważności.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.