Publikacja Viktora E. Frankla pt. „Człowiek w poszukiwaniu sensu” stanowi niezwykle istotny wkład w dziedzinę psychiatrii, porównywalny z osiągnięciami Sigmunda Freuda. Dzieło łączy w sobie osobiste świadectwa autora i jego naukowe. Rozpoczyna się od szczegółowego opisu doświadczeń autora, który przez pięć lat był więźniem w nazistowskich obozach koncentracyjnych – m.in. w Auschwitz. Z perspektywy więźnia i psychiatry analizuje mechanizmy przetrwania w ekstremalnych warunkach oraz proces poszukiwania przez człowieka powodów do życia nawet w obliczu największych tragedii. To książka niełatwa czytania, ale niewątpliwie warta poznania. Szczególnie dla osób odczuwających brak życiowego celu w obliczu napotykanych problemów.
- Gatunek: autobiografia, pamiętnik
- Pierwsze wydanie: 1946
- Autor: Viktor Frankl
- Wydawnictwo polskie: Czarna Owca
- Język oryginalny: niemiecki
„Człowiek w poszukiwaniu sensu” – lektura o trudnościach życia
Książka „Człowiek w poszukiwaniu sensu” (org. „ … trotzdem Ja zum Leben sagen”) stanowi świadectwo, że odnalezienie iskry nadziei w otchłani najgłębszych kryzysów jest możliwe. Zaledwie 11 miesięcy po uwolnieniu z okrutnych nazistowskich obozów koncentracyjnych Viktor Frankl podzielił się ze światem swoimi przemyśleniami na temat życiowego sensu, odporności psychicznej oraz znaczenia akceptacji życia w obliczu ogromnych trudności.
Mimo lat słowa Frankla nie straciły na aktualności i sile. Wciąż pobudzają czytelników do głębokich refleksji nad życiem. Autor rozwija przekonanie, że każdy kryzys, nawet ten najdotkliwszy, może stać się źródłem nowych szans. Mimo doświadczenia niewyobrażalnych okropności Frankl zdołał czerpać naukę od swoich współwięźniów. Pokazali oni, iż zawsze da się znaleźć sposób na potwierdzenie wartości życia. Niezwykle głębokie i ponadczasowe przesłanie stanowi lekcję dla każdego z nas, niezależnie od okoliczności. Frankl wskazuje drogę w poszukiwaniu sensu, nawet gdy otaczająca nas rzeczywistość wydaje się beznadziejna.
Książka „Człowiek w poszukiwaniu sensu” to odzwierciedlenie niezłomnej woli i odwagi. Nie ogranicza się jedynie do roli dokumentu historycznego – jest źródłem inspiracji dla pokoleń mierzących się z wyzwaniami współczesności. Frankl wykorzystał swoje bogate doświadczenie jako psychiatra i ocalały z Holokaustu, aby dostarczyć czytelnikom narzędzia do radzenia sobie z przeciwnościami. Jednocześnie zachęca do introspekcji i poszukiwania głębszego znaczenia własnej egzystencji.
Viktor Frankl – słynny psychoterapeuta, który przeżył Auschwitz
Viktor Emil Frankl przyszedł na świat 26 marca 1905 roku w Wiedniu. Już w młodości wykazywał głębokie zainteresowanie psychologią, co zaowocowało nawet wymianą listów z Sigmundem Freudem. Po pomyślnie zdanym egzaminie dojrzałości w 1923 roku, na którym przedstawił pracę dotyczącą psychologicznych aspektów myślenia filozoficznego, podjął studia medyczne. W tym czasie nawiązał kontakt z Alfredem Adlerem, a jego idee psychologii indywidualnej wywarły na niego wpływ, nawet mimo późniejszego wykluczenia z kręgu jego współpracowników – głównie z powodu różnicy poglądów, zwłaszcza na temat poszukiwania sensu życia. Frankl skupił swoje badania na zapobieganiu samobójstwom, co doprowadziło do założenia poradni dla młodzieży w Wiedniu oraz inicjatywy zapobiegającej samobójstwom wśród uczniów.
Frankl objął kierownictwo nad oddziałem dla osób z myślami samobójczymi w wiedeńskim szpitalu psychiatrycznym, gdzie rocznie opiekował się tysiącami pacjentek. Po aneksji Austrii przez Niemcy w 1938 roku, jako osobie pochodzenia żydowskiego, zabroniono mu leczenia pacjentów nieżydowskich. W 1940 roku podjął pracę w jedynym szpitalu w Wiedniu przyjmującym Żydów. Tam jego działania miały na celu ochronę pacjentów przed nazistowskim programem eutanazji. W 1941 roku zdecydował się pozostać w kraju, rezygnując z możliwości wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, by nie opuszczać swojej rodziny. W grudniu tegoż roku wziął ślub z Mathilde Grosser, a w 1942 roku deportowano ich do getta w Terezinie, gdzie jego ojciec zmarł rok później, a pozostali członkowie rodziny zostali zamordowani w obozach koncentracyjnych. Viktor Frankl przeżył pobyt w Auschwitz oraz w obozach Kaufering III i VI, filiach Dachau, skąd uwolniły go wojska amerykańskie.
Zobacz inne treści z kategorii: kultura dla seniora. Polecamy tam też inne książki!
Po wojnie propagował ideę, że przebaczenie i pojednanie są drogą do odnalezienia sensu życia po doświadczeniach wojennych i dramacie Holocaustu. Frankl był również aktywnym alpinistą. Pokonywał swój lęk wysokości poprzez wspinaczkę, a jego nazwisko upamiętniono na trasach wspinaczkowych w Alpach. W wieku 67 lat uzyskał licencję pilota – chętnie otwierał się na nowe doświadczenia. Zmarł 2 września 1997 roku
Dorobek naukowy Frankla to ponad 30 książek. Jego prace, zwłaszcza w dziedzinie logoterapii i analizy egzystencjalnej, wywarły ogromny wpływ na rozwój psychoterapii. Logoterapia uznawana za trzecią wiedeńską szkołę psychoanalizy skupia się na poszukiwaniu sensu życia jako fundamentalnym czynniku zdrowia psychicznego. Frankl wprowadził takie pojęcia jak samotranscendencja, paradoksalna intencja i derefleksja. Głoszone przez Frankla treści nadal stanowią przedmiot zainteresowania naukowców na całym świecie.
Poszukiwanie sensu życia według Frankla
Dzieło Viktora Frankla to manifest potęgi ludzkiego ducha, który nawet w najcięższych warunkach potrafi odnaleźć sens istnienia. Psychiatra o ogromnym doświadczeniu życiowym przedstawia w swojej książce trzy części o niezłomności ludzkiej woli i zdolności do afirmacji życia niezależnie od okoliczności. Frankl przekonuje, że nawet w obliczu śmierci, choroby czy nieludzkich warunków obozów koncentracyjnych, człowiek może odnaleźć powód do stwierdzenia: życie ma sens.
Książka opiera się na wykładach Frankla z 1946 roku, które wygłosił niedługo po wyzwoleniu z obozu pracy. Samo jej istnienie to swoisty cud, bo autor zdołał przekazać swoje mądrości tylko dlatego, że po okropieństwach Auschwitz nadal wierzył w sens życia.
Frankl dostrzega, że okres II wojny światowej miał na celu podważenie wszelkiego znaczenia i wartości ludzkiego życia. Podkreśla, iż człowiek nigdy nie powinien być traktowany jako środek do osiągnięcia jakiegoś celu, a jednak system ekonomiczny XX wieku dekad uczynił z ludzi narzędzia w rękach ekonomii. Frankl wzywa do przezwyciężenia fatalizmu i przyjęcia aktywnej postawy wobec życia. Zaznacza, że postęp duchowy jest realny jedynie na poziomie jednostki, ponieważ postęp masowy ogranicza się głównie do postępu technicznego.
Według Frankla indywidualność człowieka potrafi przetrwać wszystkie próby i trudności. Nawet w obozach koncentracyjnych, gdzie wszystko zredukowano do gołej egzystencji, właśnie indywidualność i wybory jednostki decydowały o tym, kim jest człowiek. Autor pisze, że każda osoba jest niepowtarzalna i niezastąpiona, a jej niedoskonałości czynią ją wyjątkową. Wartość osobowości człowieka realizuje się nie tylko poprzez służbę społeczności, ale także przez miłość i bycie kochanym.
Frankl zwraca uwagę na to, iż los i nieszczęście to nieodłączne elementy życia, przyczyniające się do wewnętrznego wzrostu. Cierpienie, choć nieporównywalne, stanowi część indywidualnego doświadczenia każdej osoby i może budować znaczenie życia. Autor przekonuje, że szczęście to nie cel, lecz wynik życia rozumianego jako obowiązek i najważniejsze zadanie.
Zdaniem Frankla ogromne znaczenie mają stawiane przez życie pytania, na które każdy z nas musi odpowiadać poprzez swoje działania, doświadczenia i postawę. Życie oczekuje od nas odpowiedzi, a odpowiedzialność za własne istnienie to nieuchronna misja. Każdy moment niesie ze sobą szansę realizacji sensu i trzeba ją wykorzystać.
Kto powinien przeczytać tę książkę?
Książka „Człowiek w poszukiwaniu sensu” to dzieło, które możemy polecić każdemu. Jednak szczególnie wciągnie osoby zainteresowane psychologią, filozofią egzystencji oraz historią, zwłaszcza okresem II wojny światowej. Zaletą książki jest jej uniwersalny przekaz, ponieważ dotyka fundamentalnych kwestii ludzkiej egzystencji – poszukiwania sensu, radzenia sobie z cierpieniem oraz zdolności do odnajdywania nadziei nawet w ekstremalnych warunkach. Refleksje Frankla na temat możliwości wyboru postawy wobec nieuniknionego cierpienia okazują się ponadczasowym wsparciem dla osób w życiowych kryzysach.
Treść książki „Człowiek w poszukiwaniu sensu” zyskała również uznanie za niezaprzeczalny wkład w rozwój psychoterapii. Zawarta w niej koncepcja logoterapii skupia się na znaczeniu i wartościach jako motywujących siłach w życiu człowieka. Ta perspektywa pomaga profesjonalistom pracującym w dziedzinie zdrowia psychicznego, a także ludziom pragnącym pogłębić swoją samoświadomość i zrozumienie motywacji ludzkich działań.
Książka Frankla ma wady – przede wszystkim wymaga od czytelnika niemałego wysiłku ze względu na głębię poruszanych tematów oraz emocjonalny ciężar związany z opisami doświadczeń z obozu koncentracyjnego. W trakcie czytania niejednokrotnie odczuwa się przytłoczenie podczas konfrontacji brutalnością i okrucieństwem.
Mimo niedoskonałości „Człowiek w poszukiwaniu sensu” pozostaje dziełem o ogromnym wpływie na człowieka, które przekracza granice czasu i kultury. Mijają lata, a książka nadal dostarcza czytelnikom skuteczne porady i wskazówki do refleksji nad własnym życiem i jego wartościami. Lektura ma potencjał do zmiany sposobu postrzegania świata i własnej osoby.