Irena Wiśniewska (Santor) to wokalistka inspirująca pokolenia. Na jej repertuar składa się około 1000 piosenek. Wiele z nich weszło do kanonu polskiej muzyki.
Irena Wiśniewska urodziła się 9 grudnia 1934 roku w Papowie Biskupim w województwie kujawsko-pomorskim. Nie zdążyła jednak związać się z tą miejscowością, gdyż już w 1935 rodzina przeniosła się do Solca Kujawskiego. Trzy lata po wojnie wraz z matką zamieszkała w Polanicy-Zdroju (ojciec, Bernard, został zamordowany przez Niemców). Tam chodziła do szkoły poświęconej przemysłowi szklarskiemu – Gimnazjum Zdobienia Szkła. Uczyła się także w Zasadniczej Szkole Zawodowej Przemysłu Szklarskiego w Szczytnej.
Talent odkryty w szkole
Nauczycielki sugerowały, by młoda Irenka poświęciła się śpiewaniu. Przepustką do kariery była pomoc ze strony pedagog i dyrygenta Zdzisława Górzyńskiego, który po przesłuchaniu dziewczynki zarekomendował ją założycielowi Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” Tadeuszowi Sygietyńskiemu. Wiśniewska zaczęła występować w zespole już w 1951 roku, czyli niedługo po jego założeniu.
Tu poznała koncertmistrza orkiestry radiowej i skrzypka – Stanisława – który później został jej mężem. W międzyczasie nabywała nowe umiejętności w zakresie estradowego rzemiosła. Lekcje pobierała u prof. Wandy Wermińskiej. W 1958 roku wzięła ślub, a wkrótce potem urodziła córkę. Z ZPiT „Mazowsze” odeszła w 1959 roku wiedziona chęcią rozpoczęcia kariery solowej. Jej sceniczny debiut w nowej roli był udany, gdyż na sam początek wystąpiła w sali kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w ramach 50. wydania audycji „Zgaduj-Zgadula”.
Rosnąca popularność
Popularność wokalistki stopniowo zaczęła rosnąć. W połowie lat 60. znane były jej występy w teatrach Syrena i Ateneum. Medialny wizerunek Santor umocnił fakt, iż piosenkarka zagrała rolę Suzanne Blanche w „Przygodzie z piosenką” reżyserowanej przez Stanisława Bareję. Wkrótce została pierwszą damą piosenki dla Polonii – chętnie odwiedzała Polaków w ramach swoich festiwalowych podróży po obu Amerykach, Azji oraz Australii.
Coraz częściej udzielała się publicznie, a w 1978 roku była gospodynią programu „Skąd my się znamy?”, w którym występowali m.in. Tadeusz Drozda, Kazimierz Kowalski czy Zbigniew Korpolewski (z którym później była parą. Nie mieli ślubu, ponieważ Irena nie widziała takiej potrzeby). Intensywnie koncertowała, w 1979 roku wiążąc się z Katowicką Wojewódzką Agencją Imprez Artystycznych oraz występując w programie „Gwiazda zaprasza”. Stale współpracowała z rozgłośnią Polskiego Radia.
W 1994–2004 Irena Santor była przewodniczącą Stowarzyszenia Polskich Artystów Wykonawców Muzyki Rozrywkowej i uczestniczyła w działaniach Rady Artystycznej Polskich Nagrań.
Śpiewała w licznych duetach, m.in. z Jerzym Połomskim, Zbigniewem Wodeckim, Grzegorzem Turnauem, Mieczysławem Foggiem, Krzysztofem Cugowskim, Anną Marią Jopek, Justyną Steczkowską, Grażyną Łobaszewską oraz wieloma innymi wokalistkami i wokalistami.
Koniec kariery i powrót na scenę
Sceniczny boom trwał do 1991 roku, gdy Irena Santor oficjalnie zdecydowała się zarzucić intensywne życie twórcze. Zadeklarowała, że koncerty na żywo będzie dawać tylko wtedy, gdy w ten sposób wesprze imprezę charytatywną bądź przyczyni się do promocji zdrowego stylu życia. Nadal miała jednak nagrywać dla telewizji i radia. Wśród jej albumów znalazły się m.in. Powrócisz tu, Halo, Warszawo, Witaj, gwiazdko złota, Biegnie czas czy Piosenki stare jak świat.
W 2021 roku ogłosiła definitywne zakończenie kariery.
Ciekawostki o Irenie Santor:
- jej pasją jest zbieranie bursztynów,
- ze związku ze Stanisławem Santorem miała córkę (dziewczynka zmarła po dwóch dniach),
- na początku lat 60. miała poważny wypadek samochodowy – jechała m.in. z Ludmiłą Jakubczak (ta zmarła w drodze do szpitala),
- w 1963 miała wystąpić na 1. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, jednak koszt wysłania po nią samolotu do Poznania był zbyt duży dla organizatorów,
- w 1966 roku za utwór „Powrócisz tu” otrzymała dwie nagrody na 4. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
- artystka angażowała się w akcje charytatywne, m.in. pomoc powodzianom w 1997 roku,
- w 2000 roku wykryto u niej nowotwór piersi,
- jest matką chrzestną córki nieżyjącej już piosenkarki Łucji Prus,
- to pierwsza w Polsce piosenkarka uhonorowana doktoratem honoris causa,
- była wielokrotnie nagradzana – przyznano jej m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznakę Tytułu Honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” czy Nagrodę Artystyczną Polskiej Estrady Prometeusz,
- spełnieniem artystycznych marzeń Ireny Santor jest album „Santor Cafe”, w którym muzycznie zinterpretowała dzieła wielkich mistrzów sceny, m.in. Franka Sinatry.
Oto subiektywny wybór kilkunastu przebojów w wykonaniu Ireny Santor:
Źródło zdjęć:
- Fot. 1: autorstwa Edwarda Hartwiga – Plik jest pochodną pracą: Irena Santor (1970).jpg:, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=127173307,
- Fot. 2: autorstwa Cezarego Piwowarskiego – Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63874207.
- Fot. 3: autorstwa Pit1233 – Praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11618768,
- Fot. główne: alexnowak510 / kadr z nagrania YouTube; IV KFPP Opole – 1966.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.