Współczesne społeczeństwo często nie docenia potencjału, jaki drzemie w osobach starszych, traktując ich z niezasłużoną pobłażliwością. Tymczasem seniorzy to ludzie, którzy z energią i zapałem angażują się w różnorodne aktywności – często nie ustępują pod tym względem młodszym pokoleniom. Ich życie to nie tylko wspomnienia minionych lat, ale przede wszystkim chęć doświadczania, uczenia się i odkrywania nowych obszarów. Zamiast poddawać się narzuconym przez społeczeństwo ograniczeniom, coraz więcej osób w podeszłym wieku decyduje się na podróże, rozpoczyna naukę języków obcych czy angażuje się w wolontariat. Nie brakuje też przykładów seniorów realizujących się w świecie sztuki, literatury czy nawet sportu.
Krzywdzące stereotypy: skąd przeświadczenie, że seniorom czegoś nie wypada?
W społeczeństwie panuje wiele krzywdzących i nieprawdziwych przekonań na temat osób starszych. Powszechnie uważa się, że z upływem lat ludzie tracą zainteresowanie otaczającym ich światem, ich aktywność życiowa maleje, a zdolności umysłowe i fizyczne ulegają znacznemu osłabieniu. Takie myślenie prowadzi do postrzegania seniorów jako grupy, której nie przystoi angażować się w działania zarezerwowane dla osób młodszych.

Takie ograniczenia tworzą fałszywy obraz starszych osób jako mniej wartościowych lub niezdolnych do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. W rzeczywistości wiele osób w podeszłym wieku wykazuje ogromną energię życiową, pasję do odkrywania nowości oraz aktywność zarówno fizyczną, jak i intelektualną.
Przekonania te wynikają z różnych źródeł – utrwalonych uprzedzeń, braku rzetelnej wiedzy na temat procesów starzenia się czy przywiązania do tradycyjnych ról przypisywanych poszczególnym grupom wiekowym. Trzeba jednak uświadomić sobie, że każdy człowiek jest wyjątkowy i niezależnie od swojego wieku powinien mieć możliwość decydowania o sobie i swoim życiu bez narzucanych ograniczeń.
ADHD po 50. jest powszechniejsze, niż nam się wydaje
Wiek nie powinien stanowić czynnika decydującego o tym, co jest dla kogoś odpowiednie, a co nie. To indywidualne predyspozycje, zainteresowania i możliwości mają kształtować nasze wybory i działania. Zmiana społecznego postrzegania osób starszych wymaga czasu. Tak czy siak to niezbędne, żeby każdy mógł cieszył się pełnią życia bez względu na metrykę.
Tego najczęściej seniorom „nie wypada”. Sami myślą inaczej
Najczęstsze stereotypy dotyczące osób starszych dotyczą:
- ograniczeń w aktywności fizycznej,
- oczekiwań w zakresie mody i stylu,
- turystyki i podejmowania przygód,
- nauki nowych umiejętności,
- korzystania z nowoczesnych technologii.

Wbrew powszechnym opiniom wiele osób w podeszłym wieku wykazuje znakomitą sprawność, a ta pozwala im uprawiać różnorodne formy ruchu – od biegania, przez pływanie, aż po sporty uznawane za ekstremalne. Regularne ćwiczenia zapewniają im korzyści zdrowotne i pozwalają zachować witalność. Podobnie rzecz ma się z modą i stylem. Seniorzy często są postrzegani jako grupa, która powinna trzymać się klasycznych, stonowanych strojów oraz unikać trendów i odważnych kreacji. Tymczasem wiek nie stanowi bariery dla eksperymentowania z modą i wyrażania siebie poprzez ubiór. Osoby starsze mogą śmiało sięgać po najnowsze kolekcje i prezentować się w nich równie stylowo, jak młodsze pokolenia.
Introwertyzm w dojrzałym wieku z różnych perspektyw
Wielu uważa, że w pewnym wieku należy ograniczyć się do bezpiecznego otoczenia domowego. Tymczasem osoby starsze, dysponujące czasem i bogatym doświadczeniem życiowym, z powodzeniem eksplorują świat, poznają nowe kultury i czerpią radość z przygód. Jednocześnie wbrew stereotypom zdolność do przyswajania wiedzy nie maleje wraz z wiekiem. Osoby starsze uczą się języków obcych, grają na instrumentach muzycznych czy nawet zgłębiają tajniki programowania komputerowego.
Zamieńmy „to nie wypada” na „dlaczego nie”!
Wiek senioralny przynosi ze sobą bogactwo doświadczeń i mądrości, a społeczeństwo powinno celebrować obecność osób starszych oraz doceniać ich wkład. Niech każda chwila staje się okazją do uznania ich znaczenia i niech nie będzie ograniczeń w realizacji ich marzeń, które nie tracą na wartości z biegiem czasu. Niech aktywność fizyczna, odkrywanie nowych miejsc, zdobywanie wiedzy i umiejętności oraz udział w życiu społecznym będą równie dostępne dla osób starszych, co dla młodszych pokoleń.
Miałam kiedyś okazję kupić sobie bluzeczkę i wybrałam kolor bardzo taki intensywny i pani mówi, że w tym wieku osoby tego nie kupują, a ja pytam dlaczego? Przecież jasny kolor powoduje, że ja się czuję nawet młodziej i nie bójmy się kolorów, nie bójmy się otwartości. Tak, musimy dobrać strój do swojej figury, też i do swojego wieku, żeby to czasami nie było takie drażniące, ale nie bójmy się czegoś nowego. Nie można mówić ‘mnie nie wypada’. Śmiać się, być radosnym każdemu wypada.
Elżbieta Teper z Klubu Dobrze Nastawionych Radia RDN Małopolska
Pokazujmy, że życie jest ciągłą przygodą, a każdy nowy rok to szansa na odkrywanie, uczenie się i doświadczanie. Niech nasze społeczeństwo będzie miejscem, gdzie szacunek dla doświadczenia nie ogranicza się przez datę urodzenia. Aktywne uczestnictwo seniorów w życiu społecznym i kulturalnym powinno być standardem, a nie odstępstwem od reguły. Niech osoby starsze staną się inspiracją, dowodem na to, że pasje i zainteresowania nie znają granic wieku.
Zachęcajmy ich do dzielenia się swoją życiową mądrością, bezcennym przewodnikiem dla młodszych. Niech ich doświadczenia i perspektywy wzbogacają dialog międzypokoleniowy i otwierają przed nami nowe horyzonty.
Niech przestarzałe przekonania o tym, co „wypada” a co nie, ustąpią miejsca podejściu „dlaczego by nie”, które otwiera przed seniorami świat pełen możliwości, z wiekiem jako miarą czasu, a nie ograniczeniem. Niech każda osoba w podeszłym wieku odczuwa, że ma pełne prawo do czerpania radości z życia, do przeżywania przygód i realizacji swoich pragnień, bez względu na liczbę przeżytych wiosen.