Program “Aktywny Rodzic”, potocznie nazywany “babciowym”, to nowe rozwiązanie mające na celu wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka. Od 1 października 2024 r. rodzice dzieci w wieku żłobkowym będą mogli ubiegać się o jedno z trzech świadczeń, w zależności od swojej sytuacji życiowej i aktywności zawodowej.
Spis treści
- Trzy warianty wsparcia w ramach programu “Aktywny Rodzic”
- Dla kogo “aktywni rodzice w pracy” – 1500 zł miesięcznie?
- Świadczenie “aktywnie w żłobku” – ile można otrzymać?
- “Aktywnie w domu” – 500 zł dla nieaktywnych zawodowo
- Warunki aktywności zawodowej – co trzeba spełnić?
- Kiedy i jak złożyć wniosek o babciowe?
- Najważniejsze zmiany w opiece nad dziećmi do lat 3
Trzy warianty wsparcia w ramach programu “Aktywny Rodzic”
Program “Aktywny Rodzic” oferuje trzy różne świadczenia, dostosowane do potrzeb różnych grup rodziców:
- “Aktywni rodzice w pracy” – 1500 zł miesięcznie,
- “Aktywnie w żłobku” – do 1500 zł miesięcznie,
- “Aktywnie w domu” – 500 zł miesięcznie.
Każde z tych świadczeń ma swoje specyficzne warunki i jest skierowane do innej grupy odbiorców. Na to samo dziecko można pobierać tylko jedno świadczenie miesięcznie.
Dla kogo “aktywni rodzice w pracy” – 1500 zł miesięcznie?
Świadczenie “aktywni rodzice w pracy” – nazywane potocznie “babciowym” – jest przeznaczone dla aktywnych zawodowo rodziców dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Wynosi ono 1500 zł miesięcznie na dziecko i jest wypłacane przez okres 24 miesięcy.
Świadczenie to może być wykorzystane na dowolny cel związany z opieką nad dzieckiem, w tym na opłacenie opieki sprawowanej przez babcię nad wnukiem na podstawie umowy uaktywniającej. W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami – konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji – kwota świadczenia wzrasta do 1900 zł miesięcznie.
Z tego świadczenia mogą skorzystać:
- matka albo ojciec dziecka,
- opiekun faktyczny dziecka,
- osoba pełniącej funkcję rodziny zastępczej albo osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
Świadczenie “aktywnie w żłobku” – ile można otrzymać?
Świadczenie “aktywnie w żłobku” zastępuje dotychczasowe dofinansowanie do pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Jego wysokość wynosi maksymalnie 1500 zł miesięcznie, ale nie może przekraczać rzeczywistej opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki.
W przypadku dziecka niepełnosprawnego maksymalna kwota świadczenia wzrasta do 1900 zł miesięcznie. Świadczenie to przysługuje na dzieci przebywające w żłobku, uczęszczające go klubu dziecięcego lub pozostające pod opieką dziennego opiekuna, aż do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko kończy 3 lata (lub 4 lata w przypadku, gdy objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym jest niemożliwe lub utrudnione).
“Aktywnie w domu” – 500 zł dla nieaktywnych zawodowo
Świadczenie “aktywnie w domu” jest przeznaczone dla rodziców, którzy nie kwalifikują się do pozostałych dwóch świadczeń lub z własnej woli nie decydują się na ich pobieranie. Dotyczy to głównie rodziców nieaktywnych zawodowo lub tych, których dziecko nie uczęszcza do instytucji opieki.
Świadczenie to wynosi 500 zł miesięcznie i jest wypłacane przez 24 miesiące, na każde dziecko w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Zastępuje ono dotychczasowy rodzinny kapitał opiekuńczy, ale w przeciwieństwie do niego, obejmuje również pierwsze i jedyne dziecko w rodzinie.
Warunki aktywności zawodowej – co trzeba spełnić?
Aby otrzymać świadczenie “aktywni rodzice w pracy”, należy spełnić określone warunki dotyczące aktywności zawodowej. Głównym wymogiem jest podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu zatrudnienia, prowadzenia działalności gospodarczej lub innych form aktywności zawodowej wymienionych w ustawie.
Dla par wychowujących wspólnie dziecko podstawa rozumiana jako łączna wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe musi wynosić co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie. Przy czym dla każdej z osób indywidualnie:
- co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia w przypadku pracowników,
- co najmniej 30% minimalnego wynagrodzenia dla osób prowadzących działalność gospodarczą.
Dla osób samotnie wychowujących dziecko wymagana podstawa składek to minimum 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Kiedy i jak złożyć wniosek o babciowe?
Wnioski o przyznanie świadczeń z programu “Aktywny Rodzic” będzie można składać od 1 października 2024 roku. Procedura składania wniosków będzie całkowicie elektroniczna, co ma ułatwić i przyspieszyć cały proces.
Wnioski będzie można złożyć za pośrednictwem:
- platformy PUE/eZUS,
- aplikacji mobilnej mZUS,
- portalu Emp@tia,
- serwisów elektronicznych banków, które udostępnią taką usługę.
Pierwsze wypłaty świadczeń planowane są na przełom listopada i grudnia 2024 roku. Rodzice mają trzy miesiące na złożenie wniosku od momentu nabycia prawa do świadczenia, a w przypadku złożenia wniosku w tym terminie, świadczenie zostanie wypłacone z wyrównaniem od 1 października.
Najważniejsze zmiany w opiece nad dziećmi do lat 3
Ustawa wprowadzająca program “Aktywny Rodzic” przynosi także zmiany w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3. Mają one na celu zwiększenie dostępności miejsc w żłobkach i podniesienie jakości świadczonych usług opiekuńczych. Nowe przepisy dają Ministerstwu Rodziny możliwość ogłaszania i realizacji programów mających na celu poprawę jakości opieki nad małymi dziećmi. Obejmują one działania takie jak:
- promowanie znaczenia właściwej opieki instytucjonalnej dla rozwoju małego dziecka,
- przeprowadzanie badań i ewaluacji wprowadzonych rozwiązań,
- doskonalenie i usprawnianie systemu opieki nad dziećmi do lat 3.
Zmiany te mają na celu nie tylko wsparcie finansowe rodziców małych dzieci, ale także systemowe podniesienie jakości opieki nad najmłodszymi dziećmi w Polsce.
W przypadku wykorzystania przez rodziców umowy uaktywniającej, składki od tej umowy będą dodatkowo finansowane. To ważne rozwiązanie, szczególnie w przypadku rodzinnego kapitału opiekuńczego, gdy opiekę nad dzieckiem sprawuje np. babcia będąca na emeryturze. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, kwotę świadczenia ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego świadczenia.
Dominik Kaczor
Z wykształcenia inżynier, z zamiłowania człowiek od treści w sieci. Głową w Internecie, sercem w górach – Beskidzie Wyspowym, z którego pochodzi. W Seniore odpowiedzialny za projekty skierowane do osób 50+. Wierzy, że życiem można się cieszyć każdego dnia, bez względu na wiek.