Emerytura stażowa – czy możesz na nią liczyć?

Zgodnie z nową koncepcją ze świadczenia emerytalnego moglibyśmy korzystać o wiele szybciej. Na tym rozwiązaniu może zyskać znaczna grupa Polek i Polaków. Komu i w jakiej wysokości przysługiwałaby emerytura stażowa?

Czym jest emerytura stażowa?

Obecne zasady korzystania ze świadczenia emerytalnego weszły w życie w 2017 roku. Wówczas w Polsce nastąpiło obniżenie wieku emerytalnego. Aktualnie wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Minimalne świadczenie przysługuje paniom, które udokumentowały 20-letni staż pracy. W przypadku mężczyzn jest to o 5 lat więcej. Wbrew powszechnej opinii o prawie do emerytury nie decyduje fakt, ile lat oficjalnie przepracowaliśmy. Staż pracy ma jednak znaczny wpływ na wysokość świadczenia. Odwrotnością tego systemu ma być emerytura stażowa: projekt prezydencki Andrzeja Dudy oraz propozycja Solidarności. W jej przypadku podstawą do przyznania świadczenia mają być lata pracy.

Kto mógłby skorzystać z emerytury stażowej?

Prezydencki projekt emerytur stażowych zakłada, że świadczenie emerytalne będzie przysługiwało kobietom, które przepracowały 39 lat, oraz mężczyznom, którzy przepracowali o 5 lat więcej niż panie (44 lata). Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku warunkiem byłoby opłacanie składek przez cały okres pracy. Takie rozwiązanie byłoby możliwe, jeśli dana osoba zgromadziła kapitał emerytalny wystarczający na emeryturę w wysokości co najmniej najniższego świadczenia. To oznacza, że prawo do wcześniejszej emerytury uzyskiwałyby wszystkie osoby ubezpieczone w powszechnym systemie emerytalnym oraz objęte rolniczym systemem ubezpieczeń społecznych.

Co więcej, w projekcie prezydenckim zapisano, że do emerytury stażowej byłaby uprawniona wyłącznie osoba, która nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego. Albo ta, która złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS-u, na dochody budżetu państwa.

Emerytura stażowa a projekt Solidarności

Projekt Solidarności dotyczący emerytur stażowych jest nieco odmienny od tego przedstawionego przez prezydenta RP. Związkowcy postulują, aby kobiety na emeryturę mogły przejść już po 35 latach pracy, z kolei mężczyźni po 40. Do łącznego stażu pracy miałyby liczyć się zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe. Te drugie należy rozumieć jako czas pobierania zasiłków dla bezrobotnych (z wyjątkiem dwóch ostatnich lat przed złożeniem wniosku o emeryturę) bądź okres wychowywania dzieci do 10. roku życia.

Ponadto osoba ubiegająca się o emeryturę stażową musiałaby wykazać, iż ma zgromadzony kapitał emerytalny wystarczający na comiesięczną wypłatę środków w wysokości przynajmniej 120% emerytury minimalnej. Tę regularnie określa Główny Urząd Statystyczny.

Emerytura stażowa a ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do projektu ustawy stwierdził, że uzależnienie przyznania emerytury stażowej od zgromadzonego kapitału początkowego (pozwalającego na wypłacanie co miesiąc świadczenia w wysokości przekraczającej najniższą emeryturę) jest niesprawiedliwe. Poskutkuje bowiem naruszeniem zasady sprawiedliwości społecznej. Mimo że niektóre osoby będą spełniały kryterium stażowe, to z racji zbyt niskiego kapitału nie będą mogły skorzystać z preferencyjnych warunków emerytalnych.

Ile może wynosić emerytura stażowa?

Emerytura stażowa nie będzie mogła być niższa niż emerytura minimalna w danym roku kalendarzowym. W 2022 roku minimalna emerytura netto to 1217,98 zł.

Czy osoba pobierająca emeryturę stażową będzie mogła pracować?

Przejście na emeryturę stażową miałoby być przywilejem, ale nie obowiązkiem. Ponadto pobieranie emerytury stażowej nie będzie wykluczało z prawa do pracy. Wysokość świadczenia może jednak zostać ograniczona. Będzie to miało miejsce w przypadku przekroczenia ustalonych progów dorabiania, podobnie jak w przypadku wcześniejszej emerytury.

Dlaczego emerytura stażowa jest krytykowana?

Krytycy projektu ustaw twierdzą, że przejście na emeryturę stażową zaraz po uzyskaniu takiego prawa poskutkuje wypłatą bardzo niskich świadczeń (z uwagi na fakt, że kapitał składkowy emeryta będzie niewielki). Ponadto przeciwnicy rozwiązania w tego typu formie wskazują, że masowe przejście na emeryturę stażową osób obecnie spełniających kryteria do jej pobierania może doprowadzić do braku pieniędzy dla pracowników na początku kariery zawodowej.

Kiedy emerytura stażowa może wejść w życie?

Pojęcie emerytury stażowej pojawiło się w projekcie o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Projekt trafił do sejmu pod koniec 2021 roku. Gdyby został przyjęty teraz, wcześniejsze emerytury mogłyby zacząć obowiązywać już od stycznia 2023. Obecnie nie wiadomo jednak, czy taki termin jest realny.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.