Od 1 stycznia 2022 roku w Polsce weszły w życie istotne zmiany dotyczące opodatkowania emerytur i rent, które stanowią część reformy nazwanej Polskim Ładem. Kluczowym elementem tej zmiany jest zwolnienie emerytur do kwoty 2500 zł brutto miesięcznie z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego.
Celem tej reformy jest wsparcie finansowe seniorów o niskich i średnich dochodach, poprzez umożliwienie im zatrzymania większej części ich świadczeń. Podobnie jak różne dodatki do emerytury. To posunięcie z jednej strony przynosi korzyści w postaci wyższych dochodów netto dla większości emerytów, z drugiej wiąże się z wyzwaniami i wciąż istniejącymi kosztami, takimi jak obowiązkowa składka zdrowotna.
Zwolnienie z podatku dla emerytur do 2500 zł brutto
Nowe przepisy dotyczące emerytur bez podatku obejmują osoby, których świadczenia nie przekraczają 2500 zł brutto miesięcznie. W praktyce oznacza to, że seniorzy o takich dochodach nie płacą podatku dochodowego, a ich świadczenia wypłacane są w pełnej kwocie (po potrąceniu składki zdrowotnej, o której poniżej).
To istotna zmiana, gdyż według szacunków ponad 95% polskich emerytów uzyskuje dzięki tej reformie korzyści finansowe – dla wielu z nich oznacza to oszczędności rzędu kilku tysięcy złotych rocznie. Osoby otrzymujące emeryturę wyższą niż 2500 zł płacą podatek wyłącznie od nadwyżki ponad tę kwotę, co w praktyce pozwala także im uzyskać dodatkowe korzyści finansowe, choć już w mniejszym zakresie.
Przykładowe wyliczenie emerytury bez podatku i zmiany, którą wprowadza
Czy emerytura bez podatku dotyczy wszystkich emerytów i rencistów?
Emerytura bez podatku nie dotyczy wszystkich emerytów i rencistów, lecz jedynie tych, których świadczenia wynoszą do 2500 zł brutto miesięcznie. W ramach Polskiego Ładu od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono zwolnienie z podatku dochodowego dla osób pobierających emerytury i renty w tej wysokości. Dla osób z wyższymi świadczeniami zasady są inne – podatek dochodowy płacony jest wyłącznie od kwoty przekraczającej 2500 zł. Na przykład, emerytura w wysokości 3500 zł brutto będzie opodatkowana jedynie w zakresie nadwyżki, czyli 1000 zł. Rozwiązanie to w praktyce zapewnia korzyści finansowe dla większości emerytów o niższych i średnich dochodach, jednak nie obejmuje seniorów o wyższych świadczeniach.
Dla seniorów z wyższymi emeryturami – szczególnie powyżej 4500 zł netto – reforma może przynieść mniej korzystne efekty. O ile zwolnienie z podatku przyznaje ulgi osobom o dochodach do 2500 zł brutto, o tyle ci z wyższymi świadczeniami muszą dodatkowo opłacać składkę zdrowotną, naliczaną od całkowitej kwoty brutto, co dla wielu stanowi znaczący wydatek. W efekcie część seniorów z wyższymi świadczeniami może odczuć uszczuplenie dochodów netto – mimo że wciąż płacą podatek tylko od nadwyżki powyżej 2500 zł brutto, to składka zdrowotna pozostaje stałym obciążeniem.
Sprawdź, co to jest i jak obliczyć emeryturę brutto oraz netto, a także dowiedz się więcej na temat zwrotu podatku dla emerytów.
Korzyści i wyzwania – składka zdrowotna
Mimo że zwolnienie z podatku przynosi korzyści, emeryci nadal muszą opłacać składkę zdrowotną w wysokości 9% od całej wartości otrzymywanej emerytury. Składka ta nie podlega odliczeniu od podatku, co oznacza, że stanowi stałe obciążenie nawet dla emerytur zwolnionych z podatku.
Z jednej strony seniorzy otrzymują wyższe świadczenia netto, ale z drugiej – wciąż są zobowiązani do finansowania systemu ochrony zdrowia poprzez pełną składkę zdrowotną. W efekcie ostateczna wysokość kwoty netto może być niższa, niż pierwotnie oczekiwano, zwłaszcza dla osób z nieco wyższymi emeryturami.
Zyski dla seniorów o niskich i średnich dochodach
Dzięki wprowadzeniu zwolnienia z podatku najwięcej zyskują seniorzy o niższych dochodach, szczególnie osoby, których świadczenia miesięczne wynoszą od 1200 zł do 2500 zł brutto. Dla tych osób reforma oznacza realny wzrost dostępnych środków, które mogą przeznaczyć na codzienne potrzeby, leki lub inne wydatki, których koszty stale rosną.
Szacuje się, że zmiana ta dotyczy około 65% polskich emerytów, którzy teraz są całkowicie zwolnieni z płacenia podatku dochodowego. Jednakże osoby otrzymujące świadczenia emerytalne powyżej 4500 zł netto mogą odczuć negatywne skutki związane z wyższą składką zdrowotną, szczególnie że stanowi ona spore obciążenie przy wyższych świadczeniach.
Dowiedz się też więcej o ponownym przeliczeniu emerytury i kiedy to się opłaca.
Dalsze perspektywy i przyszłość emerytur bez podatku
W kontekście trwających reform oraz przyszłości systemu emerytalnego pojawiają się propozycje dalszego zwiększania kwoty wolnej od podatku, co miałoby pozwolić na objęcie większej liczby seniorów.
Jednym z postulatów jest podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł rocznie, co stanowiłoby znaczącą ulgę dla wielu emerytów, pozwalając im na dalsze oszczędności i poprawę poziomu życia. Wprowadzenie tego rodzaju zmian mogłoby zwiększyć wsparcie dla osób starszych, którzy często nie mają innych źródeł dochodu, oraz odpowiedzieć na potrzeby wynikające z rosnących kosztów życia i opieki zdrowotnej.
Czy emerytura bez podatku wpływa na inne świadczenia emerytalne?
Emerytura bez podatku, która obowiązuje w Polsce od stycznia 2022 roku, wpływa na sposób opodatkowania innych świadczeń emerytalnych, szczególnie gdy seniorzy otrzymują dodatkowe źródła wsparcia finansowego. W przypadku, gdy emeryt lub rencista korzysta z kilku świadczeń jednocześnie, ich łączna kwota nie może przekroczyć 2500 zł brutto miesięcznie, aby były w pełni zwolnione z podatku dochodowego. Na przykład, jeśli emerytura wynosi 1550 zł brutto, a dodatkowa renta 720 zł, to całkowita kwota – 2270 zł brutto – nie będzie podlegała opodatkowaniu. Jeżeli jednak suma świadczeń przekroczy limit, podatek będzie naliczany wyłącznie od nadwyżki.
Dodatkowe świadczenia, takie jak trzynasta i czternasta emerytura, nie są objęte zwolnieniem z podatku i mogą być opodatkowane, co bywa problematyczne dla seniorów, którym wypłaty te podnoszą całkowitą kwotę świadczeń powyżej progu 2500 zł brutto. W takich przypadkach nawet jednorazowe dodatkowe wypłaty mogą powodować konieczność odprowadzania podatku od nadwyżki, co wpływa na całkowitą wartość netto świadczeń otrzymywanych przez seniorów w danym roku. Tu warto też przeczytać, jak obliczyć emeryturę w 2024 roku.
Ważny krok w stronę rozwoju polityki senioralnej
Zwolnienie z podatku emerytur do 2500 zł brutto miesięcznie to krok w stronę poprawy sytuacji finansowej polskich seniorów, którzy mogą teraz cieszyć się wyższymi dochodami netto. Mimo to, wciąż istnieją kwestie wymagające uwagi – składka zdrowotna, obciążająca nawet emerytury zwolnione z podatku, jest jednym z takich elementów.
Dalsze modyfikacje przepisów mogą poprawić sytuację emerytów, zwłaszcza jeśli propozycje zwiększenia kwoty wolnej od podatku wejdą w życie. Emerytury bez podatku są znaczącym krokiem w rozwoju polityki społecznej wobec osób starszych, ale efektywne wsparcie seniorów wymagać będzie także rozwiązań dotyczących rosnących kosztów życia i dostępności opieki zdrowotnej.
fot. Canva Photos