Kreatywność to jedna z najbardziej pożądanych cech we współczesnym świecie. Kojarzona jest z innowacyjnością, postępem i sukcesem. Jednak powszechnie uważa się, że z wiekiem nasza kreatywność stopniowo zanika. Czy to tylko mit, czy może potwierdzony naukowo fakt?
Kreatywność – dar czy umiejętność?
Wielu osobom kreatywność kojarzy się z wrodzoną cechą, darem losu, który albo się posiada, albo nie. Tymczasem coraz więcej badaczy podkreśla, że kreatywność to umiejętność, którą można rozwijać przez całe życie. Trening kreatywności, pobudzanie ciekawości i otwartość na nowe doświadczenia to pomaga zachować ją niezależnie od wieku. Poza tym zmuszanie mózgu do pracy i bycie kreatywnym spowalnia proces starzenia się, a zatem także ryzyko wczesnej demencji.
Kreatywność jest często utożsamiana z dziećmi, które potrafią bawić się bez ograniczeń, tworzyć fantastyczne historie i rysować niesamowite obrazy. Jednak ta dziecięca kreatywność, choć zachwycająca, różni się od dojrzałej twórczości osób dorosłych. Z wiekiem zyskujemy wiedzę, doświadczenie i krytyczne myślenie, a te pozwalają nam tworzyć dzieła o większej głębi i wartości. Kreatywność ewoluuje wraz z nami. niejako dostosowuje się do zmieniających się zasobów intelektualnych i emocjonalnych.
Warto przeczytać:
Efekt Zeigarnik – dlaczego lepiej pamiętamy zadania niedokończone niż skończone?
Efekt Zeigarnik to fascynujące zjawisko psychologiczne, które polega na tym, że zadania przerwane i niedokończone zapadają nam w pamięć znacznie lepiej…
Jednocześnie kreatywność nie jest zarezerwowana tylko dla artystów czy naukowców. Przejawia się w różnych sferach życia – od gotowania, przez aranżację wnętrz, po rozwiązywanie problemów w pracy. Każdy z nas ma w sobie potencjał twórczy, który można rozwijać i pielęgnować, niezależnie od wieku czy wykonywanego zawodu. Możesz zająć się aktywnością artystyczną albo tworzyć różne formy w Internecie – jak m.in. podcasty.
Mity na temat kreatywności i wieku
W społeczeństwie funkcjonuje wiele mitów na temat związku kreatywności z wiekiem. Jednym z najpowszechniejszych jest przekonanie, że najbardziej twórczy jesteśmy w młodości, a potem nasza kreatywność stopniowo gaśnie. Inny stereotyp głosi, że wybitne dzieła powstają tylko do 30. roku życia. Te mity zniechęcają ludzi dojrzałych do podejmowania twórczych wyzwań i rozwijania swoich pasji.
WKRÓTCE
Znajdź pracę
Otwórz nowy rozdział
Mit o spadku kreatywności z wiekiem ma swoje korzenie w romantycznej wizji artysty jako młodego, zbuntowanego geniusza. Jednak historia pokazuje, że wielu wybitnych twórców tworzyło swoje najlepsze dzieła właśnie w dojrzałym wieku. Przykład? Michał Anioł namalował słynny fresk w Kaplicy Sykstyńskiej, kiedy miał już ponad 60 lat.
Inny popularny mit głosi, że po 30. roku życia nasz mózg traci plastyczność i zdolność do uczenia się nowych rzeczy. Tymczasem badania z zakresu neurobiologii pokazują, że mózg pozostaje plastyczny przez całe życie, a nawet w starszym wieku możemy tworzyć nowe połączenia neuronalne. Na dodatek liczne funkcje poznawcze – choćby słownictwo czy wiedza ogólna – doskonalą się właśnie z wiekiem.
Mity bywają samospełniającą się przepowiednią. Jeśli uwierzymy, że nasza kreatywność zanika z wiekiem, nieświadomie ograniczymy swoje twórcze dążenia. Tymczasem wiek nierzadko stanowi atut w procesie twórczym. Przynosi bowiem ze sobą bagaż doświadczeń, mądrość życiową i zdolność do syntetycznego myślenia.
Co mówią badania naukowe o związku wieku i kreatywności?
Badania naukowe nie potwierdzają jednoznacznie tezy o spadku kreatywności z wiekiem. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Prace Dean Keith Simontona – cenionego psychologa z University of California – sugerują, że kreatywność osiąga szczyt w różnych momentach życia, w zależności od dziedziny aktywności. W swoich analizach historycznych postaci Simonton zauważył, że naukowcy i matematycy często dokonują swoich największych odkryć w młodym wieku. Filozofowie czy historycy rozwijają najgłębsze teorie znacznie później.
Kreatywność to po prostu łącznie ze sobą rzeczy. Kiedy zapytasz kreatywną osobę jak to zrobiła, poczuje się trochę winna ponieważ w pewnym sensie tego nie zrobiła, po prostu coś zauważyła. Po pewnym czasie jest to dla niej oczywiste, ponieważ była w stanie połączyć doświadczenia i przez syntezę stworzyć nowe rzeczy.
Steve Jobs
Natomiast prace profesora Elliotta Jaquesa (znanego przede wszystkim z pojęcia „kultury organizacyjnej”) wskazują na coś innego. Średni wiek bywa okresem, w którym doświadczamy przewartościowania i poszukiwania nowych ścieżek, co prowadzi do wzrostu kreatywności. Jaques opierał swoje teorie na obserwacjach zawodowych i życiowych zmian u osób w średnim wieku. Inne badania przeprowadzone przez Howarda Gardnera z Harvard University, autora teorii wielorakich inteligencji, podkreślają: kreatywność nie jest zjawiskiem statycznym i ewoluuje wraz z doświadczeniem życiowym. Gardner podkreśla, że wiele osób rozwija kreatywne zdolności w późniejszym wieku, gdy zgromadzą już odpowiednią wiedzę i umiejętności w swojej dziedzinie.
Czynniki wpływające na kreatywność w różnym wieku
Na kreatywność w każdym wieku wpływa szereg czynników – zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Badacze wskazują m.in. na:
- ciekawość i otwartość na nowe doświadczenia,
- elastyczność myślenia,
- motywację wewnętrzną,
- wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie,
- wsparcie otoczenia,
- możliwość skupienia i wyciszenia.
Warto przeczytać:
Kreatywność maleje wraz z wiekiem? Wcale nie musi
Kreatywność to jedna z najbardziej pożądanych cech we współczesnym świecie. Kojarzona jest z innowacyjnością, postępem i sukcesem. Jednak powszechnie uważa się,…
O ile elastyczność poznawcza rzeczywiście może z czasem maleć, o tyle wiedza, doświadczenie życiowe i zawodowe stale rosną. Dojrzałość emocjonalna i umiejętności społeczne, które zyskujemy z wiekiem, także sprzyjają kreatywności.
Ciekawość i otwartość na nowe doświadczenia warto pielęgnować przez całe życie. Pozwalają czerpać inspiracje z różnych dziedzin, kultur i perspektyw, co sprzyja twórczemu myśleniu. Natomiast elastyczność umysłowa, czyli zdolność do zmiany sposobu myślenia i dostosowywania się do nowych warunków, pomaga generować oryginalne rozwiązania problemów. Jednocześnie wiedza i doświadczenie w danej dziedzinie to fundamenty kreatywności. Im lepiej znamy dane zagadnienie, tym łatwiej nam dostrzec luki, paradoksy i miejsca wymagające twórczego podejścia.
Nie bez znaczenia jest też wsparcie otoczenia oraz warunki do twórczej pracy. Osoby w każdym wieku potrzebują zachęty, konstruktywnej krytyki i przestrzeni do rozwijania swoich pomysłów. Wyciszenie i skupienie to z kolei stan umysłu, w którym najłatwiej o twórczą inspirację. Warto zadbać o chwile refleksji i kontemplacji, niezależnie od tempa codziennego życia.
Słynni twórcy, których kreatywność rozkwitła po 50-tce
Historia zna wiele przykładów artystów, naukowców i wynalazców, którzy tworzyli wybitne dzieła w dojrzałym wieku.
- Leonardo da Vinci namalował Mona Lisę w wieku 55 lat. To jedno z najbardziej znanych i zagadkowych dzieł w historii sztuki, które do dziś inspiruje i fascynuje odbiorców na całym świecie.
- Miguel de Cervantes opublikował pierwszą część Don Kichota mając 58 lat. Ta powieść uważana jest za arcydzieło literatury hiszpańskiej i jedną z najważniejszych książek w historii.
- Immanuel Kant wydał swoje przełomowe dzieło „Krytyka czystego rozumu” w wieku 57 lat. Praca ta zrewolucjonizowała filozofię i do dziś stanowi fundament myśli kantowskiej.
Warto przeczytać:
Czy wysoka inteligencja zapewnia udane życie? Niekoniecznie
Czy wysokie IQ gwarantuje sukces w życiu? To złożone pytanie, na które nie ma prostej odpowiedzi. Wytworzyło się wiele mitów o…
Ich historie pokazują, że prawdziwa pasja, ciekawość świata i chęć rozwoju nie mają daty ważności. Niezależnie od tego, czy odkryjemy swój talent w młodości, czy w jesieni życia, warto podążać za swoimi marzeniami i rozwijać twórczy potencjał.
Wiek może być nawet sprzymierzeńcem w procesie twórczym. Starsi artyści i naukowcy mają za sobą bagaż doświadczeń, porażek i sukcesów, które kształtują ich unikalną perspektywę. Mają też często większą odwagę, by iść pod prąd, kwestionować utarte schematy i proponować rewolucyjne rozwiązania. Ich twórczość jest dojrzalsza, głębsza i świadoma swojego miejsca w historii. Oczywiście, nie każdy musi zostać wybitnym twórcą po pięćdziesiątce. Jednak wspomniane przykłady pokazują, że kreatywność nie zna ograniczeń wiekowych.
Jak dbać o kreatywność bez względu na wiek?
Niezależnie od tego, ile mamy lat, warto pielęgnować w sobie twórczą ciekawość i odwagę do podejmowania nowych wyzwań. Jak dbać o swoją kreatywność każdego dnia?
- Bądź otwarty na nowe doświadczenia – podróżuj, poznawaj nowych ludzi, sięgaj po książki spoza swojej strefy komfortu. Im więcej bodźców i inspiracji, tym większa szansa na twórcze olśnienie.
- Trenuj umysł – rozwiązuj zagadki logiczne, ucz się języków, graj w gry strategiczne. Stymuluj szare komórki! Regularny trening umysłu pomaga zachować plastyczność mózgu i sprzyja kreatywności.
- Znajdź czas na relaks i wyciszenie – to w momentach odpoczynku mózg generuje najbardziej oryginalne pomysły. Medytacja, spacer na łonie natury czy kąpiel w wannie mogą zdziałać cuda dla naszej kreatywności.
- Eksperymentuj w swojej dziedzinie – nie bój się łamać konwencji, testować nowe techniki, zadawać dziwne pytania. Kreatywność często rodzi się na styku różnych pomysłów i podejść.
- Otaczaj się inspirującymi ludźmi – rozmowy i wspólne projekty z osobami z różnych środowisk pobudzają kreatywność. Warto szukać mentorów, partnerów do burzy mózgów i ludzi, którzy patrzą na świat z innej perspektywy niż nasza.
Z wykształcenia inżynier, z zamiłowania człowiek od treści w sieci. Głową w Internecie, sercem w górach – Beskidzie Wyspowym, z którego pochodzi. W Seniore odpowiedzialny za projekty skierowane do osób 50+. Wierzy, że życiem można się cieszyć każdego dnia, bez względu na wiek.
-
Kategoria:Edukacja
-
Data publikacji:24 lipca, 2024
-
Ostatnia aktualizacja:09 sty 2025