Bezpieczeństwo na grzybobraniu – jak je zachować? Wyjaśniamy!

Zbieranie grzybów to świetny relaks w otoczeniu przyrody. Choć Polacy kochają grzybobranie, często nie wiedzą, co zrobić, by było ono w pełni bezpieczne. O jakich zasadach musisz pamiętać podczas zbierania tzw. leśnego mięsa? Sprawdź!

Dlaczego warto zbierać grzyby?

Zbieranie grzybów może być świetnym wytchnieniem dla kogoś, kto całe dnie spędza w domu; przed komputerem bądź telewizorem. Leśny klimat pozytywnie wpływa na samopoczucie, gdyż zieleń i błękit działają uspokajająco. Ożywczy zapach leśnej atmosfery mobilizuje do pracy układ odpornościowy, stymuluje produkcję serotoniny (hormonu szczęścia), obniża ciśnienie krwi oraz zmniejsza poziom stresu.

Jak należy zbierać grzyby?

Grzyby zbieramy zazwyczaj w celu ich późniejszej konsumpcji. To oznacza, że szczególną uwagę musimy zwrócić na bezpieczeństwo. Początkujący grzybiarz w celu uniknięcia niebezpiecznych znalezisk powinien zbierać wyłącznie grzyby rurkowe, czyli te mające pod spodem charakterystyczną siateczkę. Szczególnie niebezpieczne dla wprawnego i nieprawnego oka mogą być niewielkie grzyby, w przypadku których w pełni nie rozwinęły się jeszcze cechy gatunkowe. Nie należy zbierać grzybów na terenie zanieczyszczonym ani próbować, czy są gorzkie lub pieką w język.

Zbierając grzyby, pamiętaj, by sięgać tylko po te, które nie są nadpsute bądź nadgryzione. Jak oddzielać je od podłoża? Szkoły są dwie. Jedni twierdzą, by nie odcinać ich dolnej części trzonka, lecz w całości wykręcać. Inni wprost przeciwnie. Tak czy inaczej ważne jest, by miejsce po grzybie przykryć ściółką, aby grzybnia nie wysychała. Grzyby powinny być zbierane do przewiewnego koszyczka, dzięki czemu unikniemy ich szybkiego zepsucia. Spożycie grzyba jadalnego, aczkolwiek niewłaściwie przechowywanego, z dużym prawdopodobieństwem zaszkodzi zdrowiu.

Jak poruszać się po lesie?

Las to miejsce tak samo urokliwe, jak niebezpieczne, zwłaszcza w niesprzyjających warunkach pogodowych. Stąd też, by uwzględnić wszystkie kwestie bezpieczeństwa osób starszych, powinniśmy stosować się do następujących zasad:

• nie wybierajmy się do lasu w pojedynkę ani nie oddalajmy od towarzyszy (tym bardziej, jeśli nie znamy terenu),
• idąc przez las, starajmy się zapamiętywać bądź oznaczać punkty odniesienia, które pozwolą nam łatwiej znaleźć drogę powrotną,
• zawsze bierzemy do lasu w pełni naładowany telefon. Dzięki niemu w sytuacji awaryjnej będziemy mogli wezwać pomoc. Telefon pozwoli również namierzyć naszą lokalizację,
• przed pójściem do lasu, pamiętajmy, by realnie ocenić swoje możliwości i podać bliskim przybliżoną godzinę powrotu,
• nawet jeśli zamierzamy wrócić za dnia, weźmy elementy odblaskowe,
• oprócz telefonu, a już na pewno zamiast niego, powinniśmy mieć przy sobie dokument, który ułatwi naszą identyfikację.

Co zabrać do lasu?

Szczyt sezonu grzybobrania przypada na jesień, czyli porę roku o często kapryśnej pogodzie. Bezpieczne grzybobranie prowadzone przez osoby starsze musi być dopasowane do pogody. Długie godziny spędzone w lesie w odzieży niedostosowanej do warunków mogą mieć tragiczny finał. Oprócz ciepłej czapki i kurtki przeciwdeszczowej załóż wygodne buty na grubej podeszwie, najlepiej sięgające za kostkę, weź zapałki, prowiant, latarkę, gwizdek, wodę, podręczną apteczkę, kompas, mapę oraz repelenty, dzięki którym ochronisz się przed kleszczami.

Co zrobić, jeśli zgubimy się w lesie?

Gdy zgubisz się w lesie, nie powinieneś wpadać w panikę. Pamiętaj, że każdy las w Polsce jest podzielony na sektory oznaczone numerem. Numery znajdują się na charakterystycznych słupkach ustawionych w narożnikach oddziałów, a dokładniej w ich południowo-zachodnim rogu. Jeśli masz zasięg w telefonie, wystarczy, że po natrafieniu na słupek skontaktujesz się ze służbami i podasz im cyfry, które widnieją na słupku. Możesz też po prostu skierować się na wprost w danym kierunku od słupka. W pewnym momencie dotrzesz do drogi lub bezdrzewnego pasa wyznaczającego tzw. linię oddziałową.

Pamiętaj, że w lesie możesz spotkać dziki, żmije zygzakowate, wilki, lisy, niedźwiedzie i żubry. Nie prowokuj kontaktu ani nie uciekaj. Zachowaj spokój. W miarę możliwości spokojnie wejdź na podwyższenie. Dzikie zwierzę, które nie będzie czuło się zagrożone, nie zaatakuje, lecz odejdzie.

Ewentualne zaginięcie rodzina może zgłosić na policję bądź powiadomić centrum poszukiwań ludzi zaginionych.

Jak weryfikować grzybowe zbiory?

Zebrane grzyby należy dokładnie przejrzeć. Pamiętaj, że wytrawni grzybiarze również się mylą. Szacuje się, że w naszym kraju występuje nawet ok. 1400 grzybów jadalnych. Trujących jest kilkaset. Mimo to z racji opisanych w Polsce ponad kilkunastu tysięcy gatunków nawet mykolog może popełnić błąd. Upewnij się przynajmniej dwa razy, że Twoje znalezisko jest jadalne. W tym celu możesz skorzystać ze specjalnych aplikacji mobilnych albo posiłkować się tradycyjnym atlasem grzybów. Jeśli wolisz skorzystać z porady eksperta, znalezisko zanieś do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej, w której dyżury pełnią grzyboznawcy. Oni pomogą ocenić, czy ze zbiorów możesz przygotować posiłek.

Jak rozpoznać zatrucie grzybami?

Najczęstszą przyczyną zatrucia jest pomyłka w zakresie rozróżnienia gatunków grzybów jadalnych i trujących. Wczesne symptomy zatrucia grzybami przypominają typową niestrawność. Do standardowych objawów zalicza się:

• nudności,
• ból brzucha i głowy,
• podwyższoną temperaturę ciała.

W przypadku braku reakcji objawy będą się nasilać. Ich niejednorodność wynika z zawartości różnych toksyn w poszczególnych odmianach grzybów. Rodzaje symptomów i intensywność zmian są skorelowane z predyspozycjami organizmu oraz ilością spożytych toksyn.

Czas wystąpienia objawów może być różny w zależności od rodzaju grzybów. W niektórych sytuacjach pierwsze symptomy pojawiają się po kilku godzinach, innym razem dopiero po kilkunastu.

Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku zatrucia grzybami?

Niektóre grzyby są zanieczyszczone i zawierają metale ciężkie, które po spożyciu upośledzą układ nerwowy człowieka. Z tego względu mogą stanowić ogromne zagrożenie. Zatrucie grzybami to bardzo poważna sytuacja, która nieleczona może doprowadzić do śmierci. Dlatego niepokojących objawów pod żadnym pozorem nie wolno bagatelizować. W przypadku podejrzenia zatrucia należy niezwłocznie skorzystać z pomocy lekarskiej. Nie powinniśmy jeść ani pić – zwłaszcza mleka bądź alkoholu. Zaleca się, by do lekarza zgłosili się wszyscy, którzy zjedli ten sam posiłek, nawet mimo braku objawów zatrucia.

Czy grzyby mają wartości odżywcze?

W powszechnej opinii krąży wiadomość, iż grzyby oprócz wartości smakowych nie mają wartości odżywczych. Nie jest to prawda. Głównym pierwiastkiem w nich występującym jest potas poprawiający koncentracje i regulujący ciśnienie krwi. Ponadto grzyby obfitują zwłaszcza w witaminy z grupy B, a także żelazo, selen, fosfor, jod, wapń i sole magnezu.

Kto nie powinien jeść grzybów?

Walorów smakowych i odżywczych nigdy nie warto przekładać ponad zdrowie. Należy pamiętać, że grzyby (zwłaszcza smażone) są również dość ciężkostrawne ze względu na obecność chityny w ich ścianach komórkowych. Bezwzględnie nie należy spożywać grzybów niepoddanych obróbce termicznej. Zalecane jest, by grzybów nie jadły:

• osoby z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego,
• dzieci,
• kobiety w ciąży i matki karmiące,
• seniorzy.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.